Chultun, chultunób – tajemnicze komory Majów

Wejście do chultunu na stanowisku archeologicznym Rio Bec B. południowo-wschodnie Campeche, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Mezoameryka, archeologia, cywilizacja, Majów, Maya, Majowie, chultun, czultun, chultunób, jaskinie, religia Czultuny (maaya t’aan: chultun l.mn. chultunób) to wykute w skale cysterny o kształcie kulistym lub dzwonowatym z bardzo wąskim wejściem w formie tunelu, otwierającego się w ich sklepieniu. Przeznaczenie czultunów jest przedmiotem debaty od ponad stulecia. O ile funkcja magazynów żywności pozostaje najczęściej akceptowaną… Czytaj dalej Chultun, chultunób – tajemnicze komory Majów

Sylvanus G. Morley (1883-1948)

Mezoameryka, archeologia Majów, poczet odkrywców, archeolog Jedną z najbarwniejszych postaci wśród archeologów Mezoameryki postacią był Sylvanus Griswold Morley (1883-1948). Sylvanus G. Morley uzyskał pierwszy dyplom Uniwesytetu Harwarda w 1907 r. i jeszcze w tym samym roku znalazł się na Jukatanie. Odwiedził wtedy liczne stanowiska na północy półwyspu, jak Acanceh, Uxmal, Xtocche, Kiuc, Tabi, Labna, Kabah,… Czytaj dalej Sylvanus G. Morley (1883-1948)

Jaskinie w kosmologii Mezoameryki

Mezoameryka, jaskinie, kosmologia, religia, cenoty, jeziora, Metnal, Xibalba, Zaświaty Majów, jaskinia pochodzenia „Nie ma aspektu życia w Mezoameryce, który nie byłby powiązany z wierzeniami w ożywioną ziemię, której centralnym elementem są góry, jaskinie i woda” – Keith Malcolm Prüfer, 2002 Jaskinie Mezoameryki Jaskinie były od początku obecne w archeologii Mezoameryki. Już John Llloyd Stephens i… Czytaj dalej Jaskinie w kosmologii Mezoameryki

Chalchuapa, Salwador

Mezoameryka, Wyżyny Majów, Salwador, Chalchuapa, Casa Blanca, El Trapiche Chalchuapa (Salwador) to sporych rozmiarów zespół stanowisk archeologicznych, przygniecionych przez kolonialne oraz współczesne osadnictwo (miasto Chalchuapa). Chalchuapa znajduje się w żyznej, szeroko rozłożonej dolinie Rio Paz w zachodniej części Salwadoru. Przed hiszpańskim podbojem Chalchuapa musiało być jednym z dominujących ośrodków ceremonialnych i administracyjnych na Wyżynach Majów,… Czytaj dalej Chalchuapa, Salwador

Krater Chicxulub, Jukatan, Meksyk

Artystyczna wizja krateru wielopierścieniowego Chicxulub, Jukatan, Meksyk. Detlev van Ravenswaay

Ameryka Środkowa, Chicxulub, Jukatan, geologia, krater uderzeniowy, asteroida, kometa, bolid, meteor, wielkie wymierania, zagłada dinozaurów Chicxulub to słynny krater impaktowy, który obwiniany jest o kres panowania gadów na Ziemi. Chicxulub to jeden z nielicznych znanych i zachowanych kraterów wielopierścieniowych na Ziemi. Krater Chicxulub tylko częściowo znajduje się pod dzisiejszą powierzchnią półwyspu Jukatan. Jego pozostała część… Czytaj dalej Krater Chicxulub, Jukatan, Meksyk

Cueva de los Murcielagos

Lej krasowy Cueva de los Murciélagos - Jaskinia Nietoperzy, Campeche, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Ameryka Środkowa, Meksyk, Jukatan, Campeche, Calakmul, Jaskinia Nietoperzy, Cueva de los Murcielagos, przyroda, natura, nietoperze La Cueva de los Murcielagos La Cueva de los Murcielagos to jaskinia, która znajduje się w południowo-wschodnim stanie Campeche na Półwyspie Jukatan w Meksyku. Po drodze ze Xpujil do słynnych ruin Calakmul. Wejście do jaskini ma formę szerokiej na 25-39… Czytaj dalej Cueva de los Murcielagos

San Andres – feniks z popiołów

Późnoklasyczna piramida na terenie stanowiska archeologicznego San Andres w dolinie Zapotitan, Salwador (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Wyżyny Majów, Salwador, archeologia, Majowie, Maya, San Andres, okres klasyczny, Ilopango San Andres to stanowisko archeologiczne położone w dolinie Zapotitán, w Salwadorze. Miasto założone zostało co najmniej w epoce wczesnoklasycznej (250-550 n.e.), jednak zostało porzucone w wyniku erupcji wulkanu Ilopango, jaka miała miejsce gdzieś pomiędzy 430–540 n.e. San Andres należało do stanowisk, które zostały szybko zaludnione… Czytaj dalej San Andres – feniks z popiołów

Ikonografia w epigrafice – Stephen Houston

Epigrafika, ikonografia, Majów, Maya, wykłady, konferencje Stephen Houston: archeolog, epigrafik i majanista, kawaler Orderu Quetzala w serii wykładów dla National Gallery of Art, zatytułowanych The Visual Cultures of Maya Writing i wygłoszonych w 2023 roku jako 72nd A. W. Mellon Lectures in the Fine Arts. Myślą przewodnią serii wykładów Houstona dla National Gallery of Art… Czytaj dalej Ikonografia w epigrafice – Stephen Houston

Czarny wyjec jakatański (Alouatta pigra)

Czarny wyjec jakatański (Alouatta pigra) w Belmopan, Belize (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Mezoameryka, przyroda, natura, zwierzęta, ssaki, małpy, wyjec, howler monkey, ba’atz’ Czarny wyjec jakatański (Alouatta pigra) / czarny wyjec gwatemalski to największa małpa w Mezoameryce i w Ameryce Środkowej. Jest tym samym jednym z największych gatunków małp Nowego Świata. Czarny wyjec jakatański występuje jedynie na półwyspie Jukatan oraz na obszarach do niego bezpośrednio przyległych: w południowym… Czytaj dalej Czarny wyjec jakatański (Alouatta pigra)

Czepiak trójbarwny (Ateles geoffroi)

Czepiak trójbarwny (Ateles geoffroi vellerosus) w okolicach Coba, na północy półwyspu Jukatan (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Ameryka Środkowa, przyroda, natura, zwierzęta, ssaki, małpy, czepiak, spider monkey, ma’ax Dzień zaczął się epickim wschodem Słońca na szczycie piramidy La Danta. Legendarne stele w El Mirador stoją nieopodal sacbe, łączącej La Danta z centralnym kompleksem piramid triadycznych miasta – El Tigre. Na jednej z nich zachował się fragment rzadkiej, preklasycznej inskrypcji – wizyta tutaj… Czytaj dalej Czepiak trójbarwny (Ateles geoffroi)