Mezoameryka, Niziny Majów, cywilizacja, Maya, preklasyk, Peten, Gwatemala, Jukatan, El Tintal, El Mirador, stanowiska archeologiczne, Pierwsze Królestwo Węża
(fot: P.A. Trześniowski 2022)
El Tintal to późnopreklasyczne stanowisko archeologiczne położone w północnej części Peten w Gwatemali, w odległości 20 km na południe od El Mirador. El Tintal jest połączone siecią dróg – sacbeób z innymi preklasycznymi ośrodkami Majów w Niecce Mirador-Calakmul, należało do pierwszego wielkiego organizmu państwowego na Nizinach Majów. W Niecce Mirador rozmiarami El Titnal ustępuję jedynie samemu El Mirador. El Tintal połączone jest z El Mirador za pomocą drogi – sacbé, która ma 20 km długości, 20 m szerokości i nawet kilkanaście metrów wysokości.
Odkrycie El Tintal
El Tintal jest jednym ze stanowisk w Niecce Mirador-Calakmul, które zaraportował Ian Graham w latach 1960., jednak ponoć we wcześniejszej dekadzie dotarł tu Heinrich Berlin. Ian Graham wraz z Joyce Marcus wykonali w latach 1970. pierwsze wykopy sondażowe, zaś w latach 1990. Richard D. Hansen przeprowadził badania ratunkowe zdruzgotanej steli 1, pozostawionej w wykopie rabunkowym przez saqueadores. Hansen rozpoczął badania archeologiczne na szeroką skalę w El Tintal dopiero w 2004 r.
Architektura El Tintal
W El Tintal, jak we wszystkich preklasycznych ośrodkach w Niecce Mirador-Calakmul obecna jest monumentalna architektua triadyczna. Najwyższa piramida El Tintal – Catzin w położonej na wschód od centralnej części miasta grupie La Isla ma obecnie 50 m wysokości, kolejna, centralna piramida tiradyczna w grupie Mano de Leon 44 m. Z ich szczytów widać szczyty odległych kompleksów piramid triadycznych La Danta i El Tigre w odległym o 20 km El Mirador oraz najwyższej piramidy triadycznej odległego również o 20 km Nakbe. Szerokie aleje – sacbeób łączyły ze sobą różne części miasta oraz łączyły El Tintak z siecią innych stanowisk Niecce Mirador.
Centralną budowlą El Tintal był prawdopodobnie kompleks piramid triadycznych Mano de Leon (44 m), położony w części otoczonej fortyfikacjami – głębokim rowem fortecznym o średniej szerokości 15 metrów i głębokości maksymalnej 8 m. Fosa ta ma aż 2,2 km obwodu. Na terenie Mano de Leon znaleziono 945 wykopów rabunkowych.
Na terenie stanowiska El Tintal znajduje się największe jak do tej pory odkryte boisko do pitz (pok-ta-pok) na centralnych i południowych Nizinach Majów.
Ikonografia z El Tintal
Wspominana już stela 1 z El Tintal miała 4 m wysokości, 2 m szerokości i 0,4 m grubości. Nie została wykonana z wapienia, a z czerwonego piaskowca, który mógł zostać przetransportowany znad Usumacinty. Steli 1 towarzyszył wapienny ołtarz. Znaleziono ją sprofanowaną i pogrzebaną. Choć na zachowanych fragmentach nie zachowałt się daty, ich stylistyka plasuje ją na starszą niż stela 29 z Tikal, zawierająca najstarszą datę w Długiej Rachubie na Nizinach Majów.
Klasyczne zmartwychwstanie
El Tintal zostało ponownie zasiedlone w epoce późnoklasycznej. Ceramiczne naczynie w zmodyfikowanym stylu kodeksowym, znalezione na terenie grupy Mano de Leon w El Tintal przedstawia późnoklasycznego władcę: Yopaat B’ahlama.
Bibliografia:
Hansen, Richard D. (1992) Proyecto Regional de Investigaciones Arqueológicas del Norte de Petén, Guatemala: Temporada 1990. (w:) J.P. Laporte, H. Escobedo y S. Brady (eds.) IV Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 1990, Museo Nacional de Arqueología y Etnología, Guatemala, s. 1-28
Hansen, Richard D.; Carlos Morales-Aguilar, Josephine Thompson, Ross Ensley, Enrique Hernández, Thomas Schreiner, Edgar Suyuc-Ley, Gustavo Martínez (2022) LiDAR analyses in the contiguous Mirador-Calakmul Karst Basin, Guatemala: an introduction to new perspectives on regional early Maya socioeconomic and political organization, „Ancient Mesoamerica” s.1-40. doi:10.1017/S0956536122000244
Hansen, Richard D., Beatriz Balcárcel, Edgar Suyuc, Héctor E. Mejía, Enrique Hernández, Gendry Valle, Stanley P. Guenter, Shannon Novak (2006) Investigaciones arqueológicas en el sitio Tintal, Petén. (w:) J.P. Laporte, B. Arroyo, H. Mejía (eds.) XIX Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 2005, Museo Nacional de Arqueología y Etnología, Guatemala, s. 739-751
13 komentarzy