Wspomniany panel z Piedras Negras przedstawia Yat Ahka z jego następcą Joy Chitam Ahkiem w wojennych strojach Teotihuacan. Odbierając hołd sześciu podobnie odzianych wojowników. To książęta Pa’ Chan (Yaxchilan), Ak’e (Bonampak) oraz pomniejsi baronowie XukalnaahLacanja Chansayab i okolic. Kontrola nad Pa’ Chan (Yaxchilan) nie była długotrwała. W przeciwieństwie do Lacanja Chansayab, którego władcy przez długi czas odtąd prezentowali się w wojennych strojach Teotihuacan, pozostając zapewne pod dominacją K’an (Piedras Negras), prawdopodobnie za pośrednictwem księstwa Sak Tz’i’ (Lacanja Tzeltal).
Mezoameryka, Meksyk, Chiapas, Usumacinta, archeologia, Niziny Majów, Selva Lacandona, Lacanja Chansayab, Xukalnaah
Stanowisko archeologiczne Lacanja Chansayab (Xukalnaah? w Ak’e) znajduje się w Selwie Lakandonów w Chiapas. Leży w pobliżu rzeki Lacanja, nieopodal dwóch malowniczych wodospadów. Kilka kilometrów od ruin znajduje się wioska społeczności Majów z narodu Lakandon o nazwie Chansayab. Niedaleko leży również stanowisko archeologiczne Bonampak, słynące ze wspaniałych malowideł. Oba miejsca połączone są rzeką. Obydwa stanowiska reprezentują styl architektoniczny Usumacinta.
Ze względu na zbieżność nazw, stanowisko archeologiczne Lacanja Chansaysab bywa mylone z innym stanowiskiem w Chiapas o podobnej nazwie. Lacanja Tzeltal utożsamiane jest od niedawna z dawnym królestwem Sak Tz’i’, znanym z majańskich inskrypcji w innych ośrodkach nad Usumacintą, jak Yaxchilan, Bonampak, Piedras Negras, La Mar i Lacanja właśnie czy nieco bardziej odległe Tonina. Wcześniej z Sak Tz’i’ utożsamiano pobliskie stanowisko archeologiczne w Selwie Lakandonów: Plan de Ayutla (nadal nieprawidłowo przedstawia tę sytuację wikipedia).
Jak dotrzeć do Lacanja Chansayab?
Do ruin Lacanja można dostać się tylko na piechotę, po kilkudziesięciominutowym spacerze przez las. Nie jest to byle jaki las – łatwo w nim zgubić drogę lub natknąć się na węże, warto więc mieć z sobą przewodnika (lub kosturek i kompas 😉 ). Po odwiedzeniu stanowiska można odpocząć przy pięknych wodospadach w lesie i odwiedzić Jaskinię Jaskółek – Cueva de las Goolodrinas…
Bibliografia:
Biró, Péter (2004) Sak Tz’i’ in the Classic Period Hieroglyphic Inscriptions. Mesoweb Publications
Golden, Charles; Andrew K. Scherer, Stephen Houston, Whittaker Schroder, Shanti Morell-Hart, Socorro del Pilar Jiménez Álvarez, George Van Kollias, Moises Yerath Ramiro Talavera, Mallory Matsumoto, Jeffrey Dobereiner, Omar Alcover Firpi (2020) Centering the Classic Maya Kingdom of Sak Tz’i’. „Journal of Field Archaeology” 45:2, 67-85, DOI: 10.1080/00934690.2019.1684748
9 komentarzy