Ian Graham (1923-2017)

Mezoameryka, archeologia, epigrafika, odkrywcy Ian Graham, Ian James Alastair Graham, oficer Orderu Imperium Brytyjskiego (OBE), kawaler Orden del Pop i Orderu Quetzala, odkrywca licznych stanowisk archeologicznych na terenie Meksyku, Belize i Gwatemali, inicjator i współtwórca bazy danych majańskich inskrypcji Corpus of Maya Hieroglyphic Inscriptions Muzeum Peabody Uniwersytetu Harwarda. Jeden z ostatnich wielkich archeologów polowych Mezoameryki.… Czytaj dalej Ian Graham (1923-2017)

Aguada Fenix – największa budowla Majów

Aguada Fénix – widok od północnego wschodu na główną platformę MFU z grupą E w centrum. Obraz DEM wygenerowany na podstawie danych z LiDARu (©Alfonsobouchot na licencji CC BY-SA 4.0)

Mezoameryka, archeologia, Maya, Majowie, Olmekowie, Tabasco, Meksyk, architektura, archeoastronomia, stanowisko archeologiczne, stanowiska archeologiczne, MFU, Middle Formative Usumacinta Aguada Fenix to preklasyczne stanowisko archeologiczne w meksykańskim stanie Tabasco, nad rzeką Usumacinta. Od chwili odkrycia jest to stanowisko typowe dla architektury MFU (Middle Formative Usumacinta). MFU to nieznana wcześniej architektura, będąca prawdopodobnie konglomeratem idei inspirowanych olmeckim San… Czytaj dalej Aguada Fenix – największa budowla Majów

Początki astronomii i kalendarza Mezoameryki: dowody z terenów Majów i Olmeków

San Lorenzo Tenochtitlan - najstarsze miasto Mezoameryki i platforma w Aguada Fenix - najstarsza i największa budowla Majów na modelu uzyskanym dzięki danym z LiDARu (Šprajc et al. 2023: Fig 8 na licencji CC BY-NC).

Mezoameryka, astronomia, kalendarze, archeoastronomia, Maya, Majowie, Olmekowie Oryginalny artykuł: Ivan Šprajc, Takeshi Inomata, Anthony F. Aveni (2023) Origins of Mesoamerican astronomy and calendar: Evidence from the Olmec and Maya regions. „Science Advances” 9. DOI: 10.1126/sciadv.abq7675 Streszczenie Badania archeoastronomiczne wykazały, że ważne budowle ceremonialne i administracyjne w Mezoameryce były zwykle zorientowane na wschody lub zachody słońca… Czytaj dalej Początki astronomii i kalendarza Mezoameryki: dowody z terenów Majów i Olmeków

Caracol (Uxwitza’), Belize

Kaana, centralna piramida w Oxwitza' (Caracol) w Górach Maya, Belize (fot: P.A. Trześniowski 2016)

Mezoameryka, Niziny Majów, Belize, archeologia, Maya, Cayo Caracol to stanowisko archeologiczne znajdujące się na płaskowyżu Vaca w Belize, około 50 km na południe od San Ignacio w Cayo. Droga dojazdowa jest jednak dość trudna i wymaga dobrego samochodu. Stanowisko położone jest u podnóża Gór Maya, na wysokości 450-600 m n.p.m. Dawne Uxwitza’ znajdowało się między… Czytaj dalej Caracol (Uxwitza’), Belize

Chultun, chultunób – tajemnicze komory Majów

Wejście do chultunu na stanowisku archeologicznym Rio Bec B. południowo-wschodnie Campeche, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Mezoameryka, archeologia, cywilizacja, Majów, Maya, Majowie, chultun, czultun, chultunób, jaskinie, religia Czultuny (maaya t’aan: chultun l.mn. chultunób) to wykute w skale cysterny o kształcie kulistym lub dzwonowatym z bardzo wąskim wejściem w formie tunelu, otwierającego się w ich sklepieniu. Przeznaczenie czultunów jest przedmiotem debaty od ponad stulecia. O ile funkcja magazynów żywności pozostaje najczęściej akceptowaną… Czytaj dalej Chultun, chultunób – tajemnicze komory Majów

Jaskinie w kosmologii Mezoameryki

Mezoameryka, jaskinie, kosmologia, religia, cenoty, jeziora, Metnal, Xibalba, Zaświaty Majów, jaskinia pochodzenia „Nie ma aspektu życia w Mezoameryce, który nie byłby powiązany z wierzeniami w ożywioną ziemię, której centralnym elementem są góry, jaskinie i woda” – Keith Malcolm Prüfer, 2002 Jaskinie Mezoameryki Jaskinie były od początku obecne w archeologii Mezoameryki. Już John Llloyd Stephens i… Czytaj dalej Jaskinie w kosmologii Mezoameryki

Chalchuapa, Salwador

Mezoameryka, Wyżyny Majów, Salwador, Chalchuapa, Casa Blanca, El Trapiche Chalchuapa (Salwador) to sporych rozmiarów zespół stanowisk archeologicznych, przygniecionych przez kolonialne oraz współczesne osadnictwo (miasto Chalchuapa). Chalchuapa znajduje się w żyznej, szeroko rozłożonej dolinie Rio Paz w zachodniej części Salwadoru. Przed hiszpańskim podbojem Chalchuapa musiało być jednym z dominujących ośrodków ceremonialnych i administracyjnych na Wyżynach Majów,… Czytaj dalej Chalchuapa, Salwador

San Andres – feniks z popiołów

Późnoklasyczna piramida na terenie stanowiska archeologicznego San Andres w dolinie Zapotitan, Salwador (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Wyżyny Majów, Salwador, archeologia, Majowie, Maya, San Andres, okres klasyczny, Ilopango San Andres to stanowisko archeologiczne położone w dolinie Zapotitán, w Salwadorze. Miasto założone zostało co najmniej w epoce wczesnoklasycznej (250-550 n.e.), jednak zostało porzucone w wyniku erupcji wulkanu Ilopango, jaka miała miejsce gdzieś pomiędzy 430–540 n.e. San Andres należało do stanowisk, które zostały szybko zaludnione… Czytaj dalej San Andres – feniks z popiołów

Styl architektoniczny Puuc

Styl architektoniczny Puuc, Uxmal, Yucatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2010)

Architektura Majów, Puuc, Yucatan, Campeche, Jukatan, Meksyk, przewodnik architektoniczny Puuc to jeden z trzech najbardziej popularnych stylów architektonicznych na północnych Nizinach Majów w epoce późnoklasycznej. Najbardziej charakterystycznym wyróżnikiem stylu architektonicznego Puuc są elewacje gładkie w dolnej części, bardzo bogato zdobione w górnej, z licznymi wąskimi półkolumnami i rzeźbionymi ażurowymi siatkami jako sztukaterią. Podobnie jak w… Czytaj dalej Styl architektoniczny Puuc

Styl architektoniczny Chenes

Styl architektoniczny Chenes słynie ze wspaniałych zoomorficznych portali. Santa Rosa Xtampak, Campeche, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Architektura Majów, Chenes, Campeche, Jukatan, Meksyk, przewodnik architektoniczny Zoomorficzne portale Najbardziej charakterystycznym elementem poźnoklasycznego stylu architektonicznego Chenes są zoomorficzne portale, choć te spotykamy również daleko poza granicami regionu Chenes: w regionie Rio Bec, Puuc, ale także odległym Ek Balam na północnych Nizinach Majów. Portale te mają formę paszczy węża – paszczy Potwora Ziemi, symbolizując otwarte… Czytaj dalej Styl architektoniczny Chenes