Lacanja Chansayab (Xukalnah)

lacanja maya ruins selva lacandona usumacinta chiapas meksyk mexico
Ruiny Majów w Lacanja, Selva Lacandona, Chiapas, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)
Mezoameryka, Meksyk, Chiapas, Usumacinta, archeologia, Niziny Majów, Selva Lacandona, Lacanja Chansayab, Xukalnaah
lacanja maya ruins selva lacandona usumacinta chiapas meksyk mexico
Ruiny Majów w Lacanja, Selva Lacandona, Chiapas, Meksyk. Styl architektoniczny Usumacinta (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Stanowisko archeologiczne Lacanja Chansayab (Xukalnaah? w Ak’e) znajduje się w Selwie Lakandonów w Chiapas. Leży w pobliżu rzeki Lacanja, nieopodal dwóch malowniczych wodospadów. Kilka kilometrów od ruin znajduje się wioska społeczności Majów z narodu Lakandon o nazwie Chansayab. Niedaleko leży również stanowisko archeologiczne Bonampak, słynące ze wspaniałych malowideł. Oba miejsca połączone są rzeką. Obydwa stanowiska reprezentują styl architektoniczny Usumacinta.

Ze względu na zbieżność nazw, stanowisko archeologiczne Lacanja Chansaysab bywa mylone z innym stanowiskiem w Chiapas o podobnej nazwie. Lacanja Tzeltal utożsamiane jest od niedawna z dawnym królestwem Sak Tz’i’, znanym z majańskich inskrypcji w innych ośrodkach nad Usumacintą, jak Yaxchilan, Bonampak, Piedras Negras, La Mar i Lacanja właśnie czy nieco bardziej odległe Tonina. Wcześniej z Sak Tz’i’ utożsamiano pobliskie stanowisko archeologiczne w Selwie Lakandonów: Plan de Ayutla (nadal nieprawidłowo przedstawia tę sytuację wikipedia).

Mapa regionu Selva Lacandona nad Usumacintą (ryc. Charles Golden 2020: Figure 1 na licencji: CC BY-NC-ND 4.0)

Związki Xukalnach z Teotihuacan

Panel z Piedras Negras przedstawia tamtejszych władców: Yat Ahka i jego syna i następcę Joy Chitam Ahka w wojennych strojach Teotihuacan, odbierających hołd sześciu podobnie odzianych wojowników. To książęta Pa’ Chan (Yaxchilan), Ak’e (Bonampak) oraz pomniejsi baronowie Xukalnaah (Lacanja Chansayab) i okolic. O ile dominacja K’an (Piedras Negras) nad Pa’ Chan (Yaxchilan) nie była długotrwała, władcy Lacanja Chansayab przez długi czas prezentowali się odtąd w wojennych strojach Teotihuacan, pozostając zapewne pod dominacją K’an (Piedras Negras) za pośrednictwem pobliskiego księstwa Sak Tz’i’ (Lacanja Tzeltal).

Jak dotrzeć do Lacanja Chansayab?

Do ruin Lacanja można dostać się tylko na piechotę, po kilkudziesięciominutowym spacerze przez las. Nie jest to byle jaki las – łatwo w nim zgubić drogę lub natknąć się na węże, warto więc mieć z sobą przewodnika (lub kosturek i kompas 😉 ). Po odwiedzeniu stanowiska można odpocząć przy pięknych wodospadach w lesie i odwiedzić Jaskinię Jaskółek – Cueva de las Goolodrinas

lacanja maya ruins selva lacandona usumacinta chiapas meksyk mexico
© Przemek A. Trześniowski | archeologia.edu.pl fot: Agnieszka Staniak 2022

Bibliografia:

Biró, Péter (2004) Sak Tz’i’ in the Classic Period Hieroglyphic Inscriptions. Mesoweb Publications

Golden, Charles; Andrew K. Scherer, Stephen Houston, Whittaker Schroder, Shanti Morell-Hart, Socorro del Pilar Jiménez Álvarez, George Van Kollias, Moises Yerath Ramiro Talavera, Mallory Matsumoto, Jeffrey Dobereiner, Omar Alcover Firpi (2020) Centering the Classic Maya Kingdom of Sak Tz’i’. „Journal of Field Archaeology” 45:2, 67-85, DOI: 10.1080/00934690.2019.1684748