Mezoameryka, Niziny Majów, Belize, archeologia, Maya, Lamanai, Orange Walk, stanowisko archeologiczne, stanowiska archeologiczne
Lamanai (Zanurzony Krokodyl) to stanowisko archeologiczne nad laguną New River, w dystrykcie Orange Walk, w Belize. Ośrodek ten był zamieszkany nieprzerwanie w latach 900 p.n.e. – 1641 n.e. Od 1976 r. stanowisko Lamanai jest formalnie rezerwatem archeologicznym Belize.
Historia odkrycia Lamanai
Ruiny Lamanai zaraportował w 1917 r. brytyjski antykwariusz Thomas Gann, z pierwszego wykształcenia lekarz, z zawodu lekarz wojskowy, do tego jeden z największych pasjonatów archeologii. Gann w swych zapiskach (1926) używał postkolonialnej nazwy miejsca – Indian Church. Najstarsza wzmianka o stanowisku nazywanym Lamanai (Zanurzony Insekt), co jest zniekształceniem jego oryginalnej nazwy Lama’anayin pochodzi jednak z korespondencji kościelnej z 1582 r.
Wiadomo, że aż do 1641 r. tutejsi Majowie operali się chrystianizacji. Spalili dwa wybudowane w Lamanai kościoły. Wykopaliska zakrojone na szeroką skalę rozpoczął tutaj jednak dopiero David M. Pandergast w 1974 r. Półroczne sezony badań polowych były przez niego prowadzone aż do 1980 r., a potem krótsze aż do 1986 r.
Piramida Masek N9-56
Piramida Masek N9-56 to tak naprawdę szczytowa część kompleksu piramidy triadycznej, która po odkopaniu w całości może okazać się wyższa od wielkiej piramidy N10-43. Kompleks zaczął być budowany w epoce późnopreklasycznej, około 200 p.n.e. Był jednak przebudowywany nawet w okresie postklasycznym.
Piramida Jaguara N10-9
Późnoklasyczna Piramida Jaguara ma około 20 m wysokości. Została wybudowana w latach 500-550 n.e. Była następnie przebudowywana, aż do XI wieku. Nazwa tej piramidy pochodzi od architektonicznej maski, symbolizującej jaguara.
W epoce późnoklasycznej ceremonialne centrum Lamanai przeniosło się do południowej części miasta.
Wielka Piramida N10-43
Piramida N10-43 ma obecnie 33 m wysokości. Zaczynała jako niewysoka konstrukcja triadyczna w epoce późnopreklasycznej, około 100 r. p.n.e. W epoce wczesnoklasycznej trzy starsze świątynie zostały zamknięte i zabudowane wielką piramidą, podobnie jak Wielka Piramida Calakmul. Na jej elewacji znalazły się wtedy cztery maski wczesnoklasycznych władców Majów. W epoce późnoklasycznej kolejna przebudowa kompleksu wiązała się z usunięciem dwóch górnych masek i zabudowaniem dolnych.
Stela 9 z Lamanai
Stelę 9 znaleziono zrzuconą u podnóża schodów piramidy N10-27. Szczęśliwe upadła licem do ziemi, co pozwoliło zachować inksrypcje i przedstawienie władcy. Z inskrypcji wiadomo, że monument konsekrowano dnia 9.9.12.0.0 7 Ahau 3 Pop (10 III 625 n.e.). Przedstawiony na niej władca nosił nie tylko tytuł lokalnego króla – k’uhul Lama’anain ajaw, ale i imperatora wschodu – elk’in kaloomte’.
Jak dotrzeć do ruin Lamanai?
Do Lamanai najłatwiej jest dotrzeć łodzią przez rzekę New River. Można jednak dojechać również autem z napędem 4 x 4 drogą przez osadę mennonitów Shipyard.
Bibliografia:
Howie, Linda (2012) Ceramic Change and the Maya Collapse:
A study of pottery technology, manufacture and consumption at Lamanai, Belize. BAR International Series 2373, BAR Publishing, Oxford.
McLellan, Alec (2020) Settlement Change, Urbanism, and Human and Environment Interaction at Lamanai and Ka’kabish Two Precolumbian Maya sites in Northern Belize. Archaeology of the Maya vol. 6, BAR International Series 3007, BAR Publishing, Oxford.
Pandergast, David M. (1988) Lamanai Stela 9: The Archaeological Context. Research Reports on Ancient Maya Writing 20:1-8. Center for Maya Research, Washington.