Przemysław Adrian Trześniowski, z wykształcenia informatyk, archeolog-majanista, nurek jaskiniowy NACD oraz IANTD, instruktor nurkowania w konfiguracji sidemount oraz nurkowania technicznego IANTD, jedyny w Polsce jaskiniowy archeolog podwodny. Po kilkunastu latach spędzonych na zarządzaniu wdrożeniami informatycznymi w branży telekomunikacyjnej, gdzie kładł podwaliny pod narodziny metodologii agile w Polsce, poświęcił życie eksploracjom i archeologii.
Zafascynowany Mezoameryką oraz archeologią Majów, jako niezależny badacz współpracujący z kilkoma ośrodkami naukowymi, uczestniczy w projektach archeologicznych w Meksyku i Salwadorze. W przeszłości brał udział również w pionierskich badaniach na terenie Parku Narodowego Machu Picchu w Peru (=> wysokogórska archeologia podwodna) i w badaniach podwodnych na Ostrowie Lednickim w Polsce, w kolebce dynastii Piastów.
półwysep Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)
Dzieli się pasją, poświęcając czas na popularyzację nauki w formie wykładów i prezentacji. Publikuje na łamach mediów takich, jak „Wodne Sprawy„, „Archeologia Żywa” czy „Archeowieści„. Od lat organizuje również wycieczki po Jukatanie, trekkingi oraz warsztaty terenowe, których myślą przewodnią jest historia i architektura Majów w Meksyku, Gwatemali, Belize oraz Hondurasie. Jest rezydentem Meksyku.
Spędzając większość czasu w terenie, dokumentuje fotograficznie i fotogrametrycznie stan porzuconych stanowisk archeologicznych, docierając do miejsc trudno dostępnych i często zapomnianych przez instytucje powołane celem ich ochrony. W roku 2022, dokumentując polskie wykopaliska archeologiczne w Salwadorze, został laureatem 11th Annual Photo Contest Archaeological Institute of America w trzech z spośród pięciu dostępnych kategorii. Zdjęcia stanowisk archeologicznych z Campeche i Riviera Maya w Meksyku zostały zamieszczone w kalendarzach AIA na lata 2023 i 2025. Zapalony naturalista i tropiciel przyrody, tak na lądzie jak i pod wodą.
ORCID: 0000-0002-7031-7578
Web of Science Researcher ID: IQV-3404-2023
Publikacje naukowe:
Trześniowski, Przemysław A. (2024) Chultunób (czultuny): jaskinie kieszonkowe czy podziemne bimbrownie? „Mezoameryka” II (1) DOI: 10.13140/RG.2.2.25209.89443
Trześniowski, Przemysław A. (2024) Manantial de la Aleta – the Top of the Iceberg in a Caribbean Cave. „Archaeology: Just Add Water volume III„, Brepols Publishers, pp. 57-69 DOI:10.1484/M.WSA-EB.5.141424 https://doi.org/10.1484/M.WSA-EB.5.137935
Trześniowski, Przemysław A. (2023) Paradygmat jaskiniowy: Rys historyczny i rola jaskiń w kosmologii Majów. „Mezoameryka” I
DOI: 10.13140/RG.2.2.35580.76165
Sobczyk, Maciej; Mariusz Ziółkowski, Magdalena Nowakowska, Mateusz Popek, Przemysław A. Trześniowski (2022) High Mountain Underwater Archaeology: Research in the Lakes at the Foot of Salkantay Mountain (in:) Mariusz Ziółkowski, Nicola Masini, José M. Bastante (eds.) Machu Picchu in Context: Interdisciplinary Approaches to the Study of Human Past, Springer pp. 433-472 DOI: 10.1007/978-3-030-92766-0_13
Sobczyk, Maciej; Magdalena Nowakowska, Przemysław A. Trześniowski, Mateusz Popek (2020) Lagunas sagradas de Salkantay. Investigaciones subacuáticas en el Santuario Histórico de Machu Picchu, Machupicchu Investigaciones Interdisciplinarias, Tomo I, Ministro de Cultura del Peru, Tomo I, Ministro de Cultura del Peru, ISBN: 987-612-4375-13-2 pp. 393-408
Trześniowski, Przemysław A. (2019) Do Not Mess with the Apus: Technical and Safety Aspects of the High Mountain Underwater Archaeology. „Archaeology: Just Add Water „Światowit” Suppl. Series U, volume II„, Warsaw University, pp .93-113 DOI: 10.35538/uw.2719-2997/978-83-66210-03-5
Trześniowski, Przemysław A. (2018) Podwodne jaskinie południowej Mezoameryki, jako przejścia do Zaświatów. Problematyka metodologii i interpretacji w jaskiniowej archeologii podwodnej, (thesis), Uniwersytet Warszawski
Sobczyk Maciej, Przemysław A. Trześniowski, Mateusz Popek, Dominika Sieczkowska (2017) Informe preliminar de investigación en el área de Salcantay. Temporada 2017. Cusco: Centro de Estudios Andinos de la Universidad de Varsovia
Sobczyk Maciej, Magdalena Nowakowska, Przemysław A. Trześniowski, Mariusz Ziółkowski (2016) Informe preliminar de investigación en el área de Salkantay. Temporada 2016. Cusco: Centro de Estudios Andinos de la Universidad de Varsovia
Trześniowski, Przemysław A. (2015) Pulque: wynalazek Majów czy Azteków? Studia i eseje amerykanistyczne, SKN Puerta del Sol, Uniwersytet Warszawski
Popularyzacja nauki:
„Nauka wzbudza wzniosłe poczucie zachwytu, pseudonauka wywołuje jednak podobne. Skąpe i słabe popularyzowanie wiedzy prowadzi do powstawania nisz, w które natychmiast wlewa się pseudonauka.”
– Carl Sagan, 1995, Nawiedzony świat: Nauka świałem w ciemności.
Artykuły (archeologia):
Cykl „Królestwo Węża i Nowy Porządek – stulecia zmagań o dominację nad Nizinami Majów”:
Królestwo Węża I: Dwa gniazda Węży w okresie klasycznym „Archeowieści” 2023
Królestwo Węża II: Przeniesienie jaskini z Dzibanché do Calakmul „Archeowieści” 2023
Królestwo Węża III: Wazy dynastyczne Kaanul „Archeowieści” 2023
Królestwo Węża IV: Kto załatwił Yax Mutal? „Archeowieści” 2023
Królestwo Węża V: Największe piramidy Majów „Archeowieści” 2023
Tikál II: Entrada „Archeowieści” 2023
Tikál III: Nowe rozdanie „Archeowieści” 2023
Tikál IV: Hiatus: historia czasu upadku „Archeowieści” 2024
Tikál V: Odrodzenie „Archeowieści” 2024
Cykl „Rio Bec: W paszczy Węża… – najbardziej zagadkowy region świata Majów”
Rio Bec A – miasto Majów bez placów i boisk – „Archeologia Żywa” 4(86)/2022
Rio Bec B – Temple. Najbardziej niesamowita budowla Majów – „Archeologia Żywa” 1(87)/2023
Rio Bec D. Którędy w zaświaty Majów? – „Archeologia Żywa” 2(88)/2023
Hormiguero. Perła architektury Majów i przyrody Jukatanu „Archeologia Żywa”3(89)/2023
Chicanna – Dom Paszczy Węża „Archeologia Żywa”1(91)/2024
Powrót do Becán „Archeowieści” 2022
Becán – świadek sześćsetletniej gry o tron… „Archeologia Żywa” 2022
Opowieści o władcach Majów:
Pani Ix Tz’akb’u Ajaw (Ahpo Hel). Kim była Czerwona Królowa z Palenque? „Archeowieści” 2022
Calakmul – tajemnicza krypta w Pałacu Lundella, „Archeowieści” 2022
Nieznany władca Popo’: nowe odkrycia w Tonina, „Archeowieści” 2023
Zadziwiające rytuały pogrzebowe w Tonina – czy Majowie przeobrażali swoich arystokratów w piłki? „Archeowieści” 2022
Architektura Majów na tle historii Mezoameryki:
Nóż w wodzie cz. 1. Zaawansowany system kolekcji wody w dawnej stolicy Majów. „Wodne Sprawy” 09/2025 (59) – 8 V 2025
Lidar na przesmyku Tehuantepec i potężne konstrukcje w Tabasco – pomost między kulturami Majów i Olmeków?, „Archeowieści” 2022
- przedruk w miesięczniku społeczno-kulturalnym WOBEC, 2022: Lidar na przesmyku Tehuantepec i potężne konstrukcje w Tabasco – pomost między kulturami Majów i Olmeków / Przemysław Adrian Trześniowski
O co chodzi z tymi Olmekami? Cultura madre czy culturas hermanas?, „Archeowieści” 2022
- przedruk w miesięczniku społeczno-kulturalnym WOBEC, 2022: O co chodzi z tymi Olmekami? Cultura madre czy culturas hermanas? / Przemysław Adrian Trześniowski
Znaczenie odkryć w San Lorenzo i Aguada Fénix związane z kalendarzem Mezoameryki zaklęte w architekturze, „Archeowieści” 2022
- przedruk w miesięczniku społeczno-kulturalnym WOBEC, 2022: Znaczenie odkryć w San Lorenzo i Aguada Fénix związane z kalendarzem Mezoameryki. Zaklęte w architekturze/ Przemysław Adrian Trześniowski
Archeoastronomia Majów i kalendarze Mezoameryki:
Chybiony spektakl New Age w ruinach Majów – jak to się robi w Dzibilchaltún…, „Archeowieści” 2022
Grupy E nie służyły obserwacjom równonocy, „Archeowieści” 2022
Nowe odkrycia w San Bartolo: najstarszy bezpośredni dowód użycia kalendarza na Nizinach Majów, „Archeowieści” 2022
- przedruk w miesięczniku społeczno-kulturalnym WOBEC, 2022: Nowe odkrycia w San Bartolo: najstarszy bezpośredni dowód użycia kalendarza na Nizinach Majów / Przemysław Adrian Trześniowski
Początki astronomii i kalendarza Mezoameryki: nowe dowody w architekturze z terenów Majów i Olmeków, „Archeowieści” 2024
Ikonografia i epigrafika Majów
Skarby epigrafiki: Waza Komkom, „Archeowieści” 2024
Archeologia podwodna Majów:
Atz’aam sól jako kryptowaluta Majów? Archeologia podwodna w Belize. „Archeowieści” 2022
Artykuły (nauki ścisłe)
Otchłań I: Opowieści z głębin. „Wodne Sprawy” 21/2023 (23) – 26 X 2023
Otchłań II: Planeta nad przepaścią. „Wodne Sprawy” 22/2023 (24) – 9 XI 2023
Wymarzone nurkowanie w głębinach Europy – zanurzenie w książce “Pozaziemskie oceany: Poszukiwanie życia w głębinach kosmosu” I. „Wodne Sprawy” 25/2023 (27) – 21 XII 2023
Astrobiologia i węglowy szowinizm Ziemian – inne życie – zanurzenie w książce “Pozaziemskie oceany: Poszukiwanie życia w głębinach kosmosu” II. „Wodne Sprawy” 1/2024 (28) – 4 I 2023
Najcięższy z wielorybów. „Wodne Sprawy” 6/2024 (33) – 14 III 2024
Tajemniczy zabójca trylobitów: nurkowanie w oceanie kambru i zagadka kryminalna sprzed pół miliarda lat. „Wodne Sprawy” 7/2024 (34) 28 III 2024
Smoki mojego dzieciństwa I – o dinozaurze, który pokonał T-Rexa. „Wodne Sprawy” 10/2024 (37) 9 V 2024
Smoki mojego dzieciństwa II – o dinozaurze, który podobno nurkował. „Wodne Sprawy” 11/2024 (38) 24 V 2024
Woda na Srebrnym Globie. „Wodne Sprawy” 16/2024 (43) 05 IX 2024
Woda na Marsie I. „Wodne Sprawy” 18/2024 (45) 03 X 2024
Woda na Marsie II – gdzie jest? „Wodne Sprawy” 19/2024 (46) 17 X 2024
Naukowa kariera jeżowca – czy zastąpi myszy i muszki owocowe? „Wodne Sprawy” 22/2024 (49) 28 XI 2024
Podcasty:
O Majach, piłkach i oddychających jaskiniach – „Brzmienie Świata z lotu Drozda” 01/10/2022
Jaskiniowy rekord świata. Co kryją mroki Sac Actun? System jaskiń Sac Actun, na półwyspie Jukatan w Meksyku, liczy 347 km i jest od niedawna najdłuższą tego typu głębią na Ziemi, Polskie Radio, Program III, 28/01/2018
