Archeoastronomia

Stonehenge
„Każda epoka ma takie Stonehenge, na jakie zasługuje albo, jakiego pragnie” - Jacquetta Hawkes, Stonehenge, Salisbury, Anglia (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Archeoastronomia, astroarcheologia, etnoastronomia, historia astronomii, archeologia, kosmologia, architektura

Stonehenge
Stonehenge (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Archeoastronomia to interdyscyplinarna dziedzina nauki, zajmująca się astronomią starożytnych cywilizacji, łącząc archeologię, astronomię, historię i etnografię. Składa się z astroarcheologii, etnoarcheologii oraz historii astronomii. Archeoastronomia opiera się głównie na zbieraniu, analizie i interpretacji danych dotyczących ukierunkowań struktur i zespołów architektonicznych na ciała niebieskie w określonych datach. Etnoastronomia opiera się na wiedzy zdobywanej poprzez badania etnograficzne i etnohistoryczne wśród nadal istniejących kultur. Natomiast historia astronomii opiera się na źródłach pisanych, które relacjonują rozwój wiedzy i myśli astronomicznej w przeszłości.

Stonehenge
Stonehenge (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Już najstarsze cywilizacje przywiązywały pewną wagę do obserwacji nieba. Powtarzalne cykle Słońca, Księżyca i planet są najbardziej stałymi, przewidywalnymi, a w konsekwencji najbardziej niezawodnymi zjawiskami naturalnymi, na których można opierać kalendarze. Obserwacje ciał niebieskich służyły uporządkowaniu i formalizacji czasu w celach związane z uprawą roślin, przewidywaniem pór roku, monsunów oraz, w kontekście napięcia związanego z oczekiwaniem na to, co przyniesie przyszłość, ustaleniu rytualnych obchodów ważnych wydarzeń sezonowych, takich jak pierwszy deszcz czy żniwa.

Bibliografia:

Anthony F. Aveni (2000) Rozmowy z planetami. W jaki sposób nauka i mitologia wymyśliły kosmos, Zysk i S-ka

Anthony F. Aveni (2000) Poza kryształową kulą : magia, nauka i okultyzm od starożytności po New Age, Zysk i S-ka

Anthony F. Aveni (2001) Imperia czasu. Kalendarze, zegary i kultury, Zysk i S-ka

Anthony F. Aveni (2002) Schody do gwiazd : obserwacje nieba w trzech wielkich starożytnych kulturach, Zysk i S-ka

Anthony F. Aveni (1980) Skywatchers of Ancient Mexico, University of Texas Press

Anthony F. Aveni (1980) The End of Time: The Maya Mystery of 2012, University Press of Colorado