Mezoameryka, archeologia, epigrafika, odkrywcy
Ian Graham, Ian James Alastair Graham, oficer Orderu Imperium Brytyjskiego (OBE), kawaler Orden del Pop i Orderu Quetzala, odkrywca licznych stanowisk archeologicznych na terenie Meksyku, Belize i Gwatemali, inicjator i współtwórca bazy danych majańskich inskrypcji Corpus of Maya Hieroglyphic Inscriptions Muzeum Peabody Uniwersytetu Harwarda. Jeden z ostatnich wielkich archeologów polowych Mezoameryki.
Ian Graham we flocie
Ian Graham urodził się 12 XI 1923 roku na farmie Chantry w Campsey Ash w hrabstwie Suffolk. Jego ojcem był lord Alistair Mungo Graham, najmłodszy syn Douglasa Grahama, piątego księcia Montrose. Jego matka, lady Meriel Olivia Bathurst, była córką siódmego hrabiego Bathurst i zmarła nagle nagle, gdy Ian miał zaledwie jedenaście lat. W 1942 roku Ian Graham zaczął studiować fizykę na ufundowanym przez Henryka VIII Trinity College w Cambridge, jednak po roku przerwał studia, aby zaciągnąć się do Royal Navy, w której służył przez resztę II wojny światowej. W Królewskiej Marynarce Wojennej zajmował się głównie badaniami nad rozwojem radaru.
Po wojnie Ian Graham wznowił studia na Trinity College w Dublinie, gdzie ukończył licencjat w 1951 roku. Przez trzy lata pracował w National Gallery w Londynie, realizując projekt dla Fundacji Nuffield. Następnie zajął się fotografią. W 1958 roku wybrał się w swoją pierwszą podróż do Meksyku, co zadecydowało o jego dalszej drodze życia, rozbudzając w nim pasję do archeologii Majów.
Ian Graham w Peten
Wracając samolotem ze stanowiska Rio Azul, Graham zwrócił uwagę na wysokie wzniesienia odcinające się od zielonego oceanu selwy. W archiwach w Gwatemali sprawdził, czy nie ma tam zarejestrowanego jakiegoś majańskiego miasta. Okazało się, że w czasie zwiadów lotniczych Lindbergha dostrzeżono je, jednak, z uwagi na gigantyczne rozmiary zaklasyfikowano oba jako wygasłe wulkany. Ian Graham wkrótce wyruszył w drogę przez niełatwy teren. Najpierw zboczył do Naachtun, jednak wkrótce wyruszył po raz kolejny i tak w skrócie doszło do odkrycia potężnych stanowisk El Mirador z dwoma wielkimi kompleksami piramid triadycznych La Danta i El Tigre, które wzięto z pokładów samolotów za wygasłe wulkany. Następnie ruin Nakbe, El Tintal i El Güiro (Wakna).
Corpus of Maya Hieroglyphics
W 1968 roku Ian Graham uruchomił program Corpus of Maya Hieroglyphic Inscriptions wraz z Muzeum Peabody na Uniwersytecie Harwarda. Z muzeum związał się na stałe od 1970 roku. W 1981 roku otrzymał stypendium MacArthura na swą pracę w zakresie katalogowania i ochrony reliktów Majów. W 2004 roku otrzymał Nagrodę za Osiągnięcia na Całe Życie przyznawaną przez Society for American Archaeology. W 1999 roku otrzymał krzyż oficerski Orderu Imperium Brytyjskiego (OBE).
Praca terenowa Grahama polegała na rejestracji i katalogowaniu majańskich rzeźb, ikonografii i inskrypcji. Jego szkice i fotografie monumentów z Coba, Naranjo, Piedras Negras, Ceibal, Tonina, Yaxchilan czy Uaxactun utworzyły bardzo szczegółowy zapis tych oraz innych stanowisk archeologicznych. Dokumentacja ta jest wykorzystywana przede wszystkim do badań, ale również jako dowód prawny, uniemożliwiający sprzedaż skradzionych i nielegalnie pozyskanych dzieł sztuki oraz artefaktów. Przez wiele lat Graham był zaangażowany jako konsultant i świadek w sprawach kryminalnych dotyczących skradzionych dzieł sztuki, w tym ważnych przypadków repatriacji artefaktów.
Ostatnie lata
W 2010 roku Ian Graham opublikował autobiografię zatytułowaną „The Road to Ruins„. W ostatnich latach życia cierpiał na Alzhaimera. Powrócił na Chantry Farm, niezdolny już do wyjazdów w pole ani nawet do tworzenia nowych grafik. Zmarł 1 VIII 2017 roku.
Bibliografia:
Dorfman, John; Andrew L. Slayman (1997) Maverick Mayanist, „Archaeology” 50(5), Archaeological Institute of America
Stuart, David (2017) Ian Graham and the Maya, „The PARI Journal” XVIII (1)
5 komentarzy