El Templo – klamry czasu

el templo, meksyk, jukatan, mexico, yucatan, riviera maya, eastern coast style, styl wschodniego wybrzeża
Postklasyczna świątynia El Templo, Styl Wschodniego Wybrzeża (fot: P.A. Trześniowski 2022)
Plemię Tulum, Mezoameryka, archeologia, Maya, prehistoria, Meksyk, Niziny Majów, Jukatan, Riviera Maya, Styl Wschodniego Wybrzeża, El Templo, Paleoindianie, The Tribe of Tulum, nurkowanie jaskiniowe, jaskiniowa archeologia podwodna
el templo, meksyk, jukatan, mexico, yucatan, riviera maya, jaskinia, cave
Jaskinia El Templo, prehistoryczne stanowisko na Riviera Maya ze szkieletem datowanym na 11500 lat (fot: P.A. Trześniowski 2022)

El Templo, postklasyczne stanowisko archeologiczne w Stylu Wschodniego Wybrzeża było najprawdopodobniej elementem dawnego Xel Ha, które znajduje się na obrzeżu Ejido Jacinto Pat (park Dos Ojos), w pobliżu Chan Chemuyil (Riviera Maya, Meksyk). El Templo niszczeje, ściany świątyni popękane są w wielu miejscach. Pęknięte jest również kamienne nadproże świątyni. W pobliżu El Templo przebiega trasa kontrowersyjnej inwestycji, nazwanej Maya Tren.

Klamry czasu

El Templo Steve Radzi
Świątynia El Templo (ryc. Stefan Radziwiłłowicz 2019; www.mayavision.com)

El Templo to stanowisko szczególne nie tylko na skalę Riviera Maya, Jukatanu, Meksyku ale i kontynentów Ameryk. Stanowisko to spina klamrą czasu pierwszych kolonistów Ameryk sprzed 10 000 lat, z końca plejstocenu – na Jukatanie nazywanych Plemieniem Tulum, z ostatnimi prekolumbijskimi Majami, którzy zamieszkiwali wschodnie wybrzeże półwyspu Jukatan tuż przed hiszpańską konkwistą w 1528 r.

Świątynia nad jaskinią

El Templo - świątynia nad jaskinią
El Templo – postklasyczna świątynia w Stylu Wschodniego Wybrzeża wybudowana nad jaskinią zgodnie z kosmologiczną wizją uniwersów Majów (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Postklasyczna świątynia w Stylu Wschodniego Wybrzeża, niczym w idealnym odzwierciedleniu kosmologii Majów okresu klasycznego, wybudowana została nad jaskinią. W zalanych korytarzach systemu jaskiniowego El Templo znaleziono prehistoryczny szkielet Paleoindianina z okresu późnego plejstocenu (Plemię Tulum), określanego jako Człowiek z El Templo (Man of El Templo). W jaskiniach położonych wokół świątyni znaleziono również ślady ceramiki cywilizacji Majów.

Człowiek z El Templo (Man of El Templo)

tribe of tulum szkielety z jaskiń na jukatanie man of el templo
Plemię Tulum (Tribe of Tulum) opisane do dzisiaj w publikacjach naukowych szkielety Paleoindian z jaskiń na Riviera Maya

Szkielet Człowieka z El Templo odkryty został w odległości 185,5 m od wejścia do jaskini przez trzech nurków-eksploratorów jaskiniowych. Byli to: G. Klag, D. Martin i S. Gerard. Antropolodzy fizyczni ocenili wiek Człowieka z El Templo na 25-30 lat przy znalezieniu około 70% kości.

Niestety, po podniesieniu poziomu wody w oceanach Ziemi w holocenie, szkielet Czlowieka z El Templo znalazł się pod halokliną. Słona woda pod halokliną wypłukała kolagen z kości, dlatego datowanie metodą 14C okazało się niemożliwe. Niestety, szkielet Człowieka z El Templo został usunięty z jaskini co obecne wyklucza inne, rozwinięte w tzw. międzyczasie, metody jego datowania. Znalezisko ocenia się na 11500 lat.

Przemek A. Trześniowski nurkowanie jaskiniowe Meksyk Jukatan

© Przemek A. Trześniowski | archeologia.edu.pl

2 komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *