Cyrus Longworth Lundell (1907-1993), kawaler orderu Quetzala1, amerykański botanik, wielki miłośnik archeologii i cywilizacji Majów. W 1928 r. wysłany z misją do Hondurasu Brytyjskiego (Belize) przez Tropical Plant Research Foundation z Waszyngtonu, dla której przeprowadzał eksperymenty na drzewach sączyńca na potrzeby pozyskiwania chicle – surowca do produkcji gumy do żucia.
Badając nieznane regiony półwyspu Jukatan, rankiem 29 XII 1931 r. natknął się na rozległe ruiny Majów, które nazwał Calakmul od dwóch potężnych, porośniętych gęstą roślinnością piramid, które wyglądały jak góry. Było to pierwsze z szesnastu stanowisk archeologicznych, które Cyrus Lundell odkrył w ciągu kolejnych dwóch lat.
O odkryciu ruin Calakmul Cyrus L. Lundell powiadomił najpierw centralę swojej firmy: Tropical Plant Research Foundation, a następnie archeologów z Carnegie Institution of Washington, którzy przebywali w tym czasie na wykopaliskach w Chichen Itza. Prowadzący badania Sylvanus G. Morley natychmiast zorganizował ekspedycję archeologiczną do Calakmul. Była to pierwsza ze słynnych ekspedycji Carnegie Institution do Południowo-Wschodniego Campeche, prowadzonych w późniejszych latach przez Karla Rupperta i Johna Dennisona juniora, ale również początek wieloletniej współpracy Cyrusa L. Lundella z Carnegie Institution.
Przez jedenaście lat Cyrus L. Lundell prowadził pod auspicjami Carnegie Institution of Washington i Uniwersytetu Michigan ekspedycje botaniczne w Gwatemali, gdzie wspólnie ze swą żoną, Amelią Anderson Lundell, odkrył około 450 nowych gatunków roślin, w tym przodków dyni, fasoli plamistej, kakaowca i chili – Lundell uważał Mezoamerykę za żywnościową kolebkę Nowego Świata.
Po powrocie do Teksasu Cyrus L. Lundell opisał w sumie około 2000 nowych gatunków roślin. W celu ochrony przyrody Teksasu założył Institute of Technology and Plant Industry (obecnie Botanical Research Institute of Texas na Południowym Uniwersytecie Metodystów). Był autorem ponad dwustu publikacji naukowych, w tym książki Flora of Texas oraz założycielem periodyku botanicznego Wrightia. Był również członkiem Agricultural Board, National Academy of Science oraz National Research Council.
Cyrus L. Lundell znany jest z powiedzenia: „Nie płacisz ceny za zdrowe środowisko naturalne ani bogactwo jego bioróżnorodności, lecz cieszysz się korzyściami płynącymi ze zdrowego środowiska i bogactwa różnorodności biologicznej. Płacisz cenę za zniszczone środowisko i tonącą arkę.”
- Pośród zasłużonych dla archeologii Majów kawalerów orderu Quetzala (Orden del Quetzal) znaleźli się również sir J. Eric S. Thompson, Tatiana Proskouriakoff, Yuri V. Knorozov, Michael D. Coe, Stephen D. Houston i Richard D. Hansen,
Bibliografia:
Barney Lipscomb (1995) Cyrus Longworth Lundell 1907-1993, „HerbalGram” 1995 (34) s. 67, American Botanical Council
2 komentarze