Przyroda Jukatanu i Ameryki Środkowej

Biologia Centrali-Americana, Ameryka Środkowa, Jukatan, przyroda, natura, zwierzęta, rośliny, ptaki, gady, ssaki, płazy, fauna, flora, storczyki, orchidee, epifity

Przyroda od dziecka była moją pasją. Doskonale się składa, bo archeologii Ameryki Środkowej nie da się uprawiać w oderwaniu od natury. Większość stanowisk archeologicznych, szczególnie na terenie półwyspu Jukatan, gdzie mieści się większa część Nizin Majów, ale i na Wyżynach Majów, np. w Salwadorze, jest w niej bardzo głęboko zanurzona. Odsłaniając kolejne tajemnice przeszłości rodzaju ludzkiego w Mezoameryce, mamy więc często do czynienia z rzadkimi, endemicznymi gatunkami, często w bardzo interesujących również dla przyrodników sytuacjach. Przyroda Ameryki Środkowej należy do najbogatszych na Ziemi

Przemek Trzesniowski archeolog fotograf przyrody naturalista ornitolog Rio Bec Campeche Meksyk — Na czatach gdzieś w selwie w regionie Rio Bec, południowo-wschodnie Campeche, Jukatan (fot: H. Dzib Tuun 2023)

Biologia Centrali-Americana…

Atlas roboczy fauny i flory Jukatanu oraz Ameryki Środkowej.

Półwysep Jukatan to najbogatsza przyrodniczo część Ameryki Środkowej dzięki największym pierwotnym obszarom leśnym, jakie wciąż podlegają tutaj ochronie. Należą do nich choćby Calakmul Biosphere Reserve – największy rezerwat przyrody na terenie Meksyku, Sian Ka’an Biosphere Reserve, czy parki narodowe w Peten, w Gwatemali, jak Mirador – Río Azul, Tikal, Laguna del Tigre (największy obszar chroniony w Gwatemali i największe chronione mokradła Ameryki Środkowej) oraz Cultural Triangle Yaxha-Nakum-Naranjo

Gady Jukatanu

Krokodyle

Na półwyspie Jukatan żyją dwa gatunki krokodyli: amerykański i belizeński/meksykański. W Ameryce Środkowej dochodzi do nich jeszcze krokodyl kubański. Należąc do jednego rodzaju Crocodylus, są w stanie ze sobą hybrydyzować. Zaobserwowano, że potrafią przepływać między Jukatanem a Kubą oraz pomiędzy różnymi częściami Antyli.

Krokodyl amerykański (Crocodylus acutus)

krokodyl, amerykanski, crocodylus, acutus, meksyk, fauna, zwierzeta, gady, ria, lagartos, mexico — Krokodyl amerykański (*Crocodylus acutus*) na rozlewiskach Ria Lagartos, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Krokodyl meksykański (Crocodylus moreletii)

krokodyl, meksykanski, crocodylus, moreletii, meksyk, fauna, zwierzeta, gady, usumacinta, mexico — Krokodyl meksykański (*Crocodylus moreletii*) nad Rio Usumacinta (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Jaszczurki

Najczęściej spotykane gady na Jukatanie i w Ameryce Środkowej należą jednak rzędu łuskonośnych (Squamata). W ruinach Majów łatwo spotkać wygrzewające się w słońcu legwany. W zaroślach i między kamieniami przemykają jaszczurki i węże. Cenoty i laguny, oprócz krokodyli, są zamieszkiwane przez żółwie.

jaszczurka iguana legwan zielony tolok lizard reptile belize — *Tolok* – legwan zielony (*Iguana iguana*) na Ambergris Caye w Belize (fot: P.A. Trześniowski 2024)

jaszczurka iguana legwan czarny tolok czarnogwan srodkowoamerykanski lizard reptile meksyk mexico — *Tolok* – czarnogwan środkowoamerykański, legwan czarny (*Ctenosaura similis*) w Xel Ha w Meksyku (fot: P.A. Trześniowski 2020)

bazyliszek xtoloc, jaszczurka pregowany basiliscus vittatus meksyk mexico lizard reptile — *Xtoloc* – bazyliszek pręgowany (*Basiliscus vittatus*) w Cenote Nohoch Nah Chich (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Hełmogwan (Corytophanes cristatus)

helmogwan corytophanes cristatus smooth helmeted iguana basilisk cuenca mirador basin peten gwatemala guatemala — Hełmogwan (*Corytophanes cristatus*) gdzieś na terenie Niecki Mirador, Peten, Gwatemala (fot: P.A. Trześniowski 2012)

jaszczurka sceloporus malachiticus lizard reptile legwan malachitowy — Legwan malachitowy (*Sceloporus malachiticus*) na stanowisku archeologicznym San Andres w Salwadorze (fot: P.A. Trześniowski 2021)

jaszczurka gad rough-scaled lizard kolcogwan sceleropus serrifer chiapas meksyk mexico — Kolcogwan szorstkołuski (*Sceloporus serrifer*) w ruinach Yaxchilan nad Usumacintą w Chiapas (fot: P.A. Trześniowski 2022)

jaszczurka sceloporus chrysostictus lizard gad reptile meksyk mexico — Kolcogwan żółtoplamisty (*Sceloporus chrysostictus*) na stanowisku archeologicznym Calakmul w Campeche (fot: P.A. Trześniowski 2021)

jaszczurka sceloporus variabilis lizard meksyk mexico — Kolcogwan różowobrzuchy (*Sceloporus variabilis*) na stanowisku archeologicznym Xpuhil I w regionie Rio Bec, Campeche (fot: P.A. Trześniowski 2021)

anolis brazowy agrei lizard jaszczurka gwatemala guatemala peten — Anolis brązowy (*Anolis sagrei*) na stanowisku archeologicznym El Mirador, Peten, Gwatemala (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Gekon (Coleonyx mitratus)

Gekon domowy (Hemidactylus frenatus)

Żółwie

żółw żółtolicy trachemys scripta troostii meksyk mexico jukatan yucatan turtle — Żółw żółtolicy (*Trachemys scripta troostii*) w Cenote Aktun Ha, Riviera Maya, Jukatan (fot: P.A. Trześniowski 2019)

Węże

mexican parrot snake leptophis mexicanus culebra perico mexicana — Mexican parrot snake (*Leptophis mexicanus*) na stanowisku archeologicznym El Tintal, Peten, Gwatemala (fot: P.A. Trześniowski 2022)

wąż yellowbelly snake coniophanes fissidens gad salwafdor savador — Wąż żółtobrzuchy (*Coniophanes fissidens*) na stanowisku archeologicznym San Isidro, w Santa Ana w Salwadorze (fot: P.A. Trześniowski 2021)

waz czarnopasy Coniophanes imperialis snake serpent serpiente meksyk mexico yucatan jukatan — Wąż czarnopasy (*Coniophanes imperialis*) na stanowisku archeologicznym Ceibarico A w regionie Rio Bec, Campeche (fot: P.A. Trześniowski 2021)

wąż green vine snake oxybelis fulgidus gad meksyk mexico — Wąż zielonopędy (*Oxybelis fulgidus*) w Peten w Gwatemali (fot: P.A. Trześniowski 2022)

waz leptodeira frenata snake gad reptile — Majański wąż kociooki (*Leptodeira frenata*) nieopodal leja krasowego Cueva de los Murcielagos (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Mica (*Spilotes pullatus*) na starej drodze Majów pomiędzy El Mirador a Nakbe (fot: P.A. Trześniowski 2017)

cascabel nauyaca zararaka lancetowata bothrop atrox fer-de-lance barba amarilla serpent serpiente kajsaka wąż — Młoda żararaka lancetowata (*Bothrops atrox*), znana jako *nauhyacatl*, *fer-de-lance*, *cuatro narices* lub *barba amarilla* na stanowisku archeologicznym Nakum, Peten, Gwatemala (fot: P.A. Trześniowski 2024)

boa coinstrictor imperator waz snake dusiciel meksyk mexico — *Kaan* – boa cesarski (*Boa imperator imperator*) w regionie Rio Bec (fot: P.A. Trześniowski 2019)

Ptaki Jukatanu

Ptaki dopełniają filogenetycznie dawną gromadę gadów (Reptilia), tworząc wspólnie z nią monofiletyczny, postulowany jeszcze przez Thomasa H. Huxleya klad zauropsydy (Sauropsida). Najbardziej pożądanym łupem wśród pasjonatów ornitologii w Meksyku są tukany i trogony. Wśród turystów mocno wybarwione flamingi, jednakże, jeśli ktoś będzie miał szansę wziąć udział w ceremonii suszenia skrzydeł przez tutejsze kondorowate, zrozumie, że nawet w sępach można ujrzeć majestat

Kondory

Sępnik różowogłowy

sepnik rozowoglowy, urubu vulture cathartes aura kondor sęp bird jukatan yucatan meksyk mexico — Sępnik różowogłowy (*Cathartes aura*), jeden z kondorowatych Jukatanu, laguny Coba, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Sępnik czarny

Sępnik pstrogłowy

sepnik pstroglowy cathartes burrovianus kondor sęp bird jukatan yucatan meksyk mexico — Sępnik pstrogłowy (*Cathartes burrovianus*), jeden z kondorowatych Jukatanu, rozlewiska Sian Ka’an (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Dzięciołowe

Tukany

tukan toucan ptak bird teczodzioby Ramphastos sulfuratus — Tukan tęczodzioby (*Ramphastos sulfuratus*) w ruinach Caracol, Góry Maya, Belize (fot: P.A. Trześniowski 2016)

tukan arasari obrozny Pteroglossus torquatus ptak bird toucan — Tukan arasari obrożny (*Pteroglossus torquatus*) nad laguną Bacalar, Costa Maya, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Dzięcioły

dzięcioł jasnodzioby campephilus guatemalensis woodpicker bird ptak gwatemala peten guatemala — *Kaloomte’* – dzięcioł jasnodzioby (*Campephilus guatemalensis*) w El Mirador, Peten Gwatemala (fot: P.A. Trześniowski 2022)

dzięcioł czerwonoczuby dryocopus lineatus woodpicker ptak bird meksyk mexico — *Kaloomte’* – dzięcioł czerwonoczuby (*Dryocopus lineatus*) nad laguną Balam Nah w Quintana Roo (fot: P.A. Trześniowski 2019)

dzieciol jasnoglowy
celeus castaneus woodpicker ptak bird jukatan meksyk mexico yucatan — Dzięcioł jasnogłowy (*Celeus castaneus*) na stanowisku archeologicznym Oxpemul, rezerwat biosfery Calakmul (fot: P.A. Trześniowski 2021)

dzieciur melanerpes aurifrons woodpicker ptak bird meksyk mexico jukatan yucatan — Dzięciur złotoczelny (*Melanerpes aurifrons*) na stanowisku archeologicznym Akumal A, Riviera Maya , Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Trogony

Trogon (quetzal) – k’uk’

trogon ptak jukatan meksyk bird yucatan mexico — Trogon krasnodzioby (Trogon massena) na stanowisku archeologicznym w El Jabale, po drodze do El Mirador, Peten, Gwatemala (fot: P.A. Trześniowski 2022)

trogon caligatus ptak jukatan meksyk bird yucatan mexico — Trogon wyżynny (*Trogon caligatus*) nad laguną Bacalar, na Costa Maya, Jukatan (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Kraskowe

Motmot – piłodziób – toh

motmot pilodziob blekitnobrwisty czarnogardly eumomota supeciliosa ptak bird meksyk mexico yucatan jukatan — *Toh* – motmot (*Eumomota supeciliosa*), piłodziób czarnogardły/błękitnobrwisty, Wzgórza Puuc, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Zimorodek

Kacykowate

Kacyk Montezumy (Psarocolius montezuma)

kacyk Montezumy kacykowiec aztecki Psarocolius montezuma ptak bird oropendola Montezuma Tikal Gwatemala Guatemala — Charakterystyczne zachowanie godowe kacyka Montezumy (*Psarocolius montezuma*) w Tikal (fot: P.A. Trześniowski 2022)

kacyk icterus ptak bird meksyk mexico yucatan jukatan — Kacyk maskowy (*Icterus cucullatus*) w Oxkintok, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2024)

kacyk zloty icterus auratus ptak bird meksyk mexico yucatan mexico — Kacyk zloty (*Icterus auratus*) w selwie nieopodal Macario Gomez, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Xkau – Wilgowron meksykański (Quiscalus mexicanus)

xkau wilgowron meksykanski quiscalus mexicanus zanate ptak bird meksyk jukatan yucatan mexico — *X’kau* – wilgowron jukatański (Quiscalus mexicanus), samiec, gdzieś na Jukatanie (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Krukowate

Ch’eel – modrowronek jukatański (Cyanocorax yucatanicus)

chel modrowronek ptak meksyk jukatan fauna — Modrowronek (*Cyanocorax yucatanicus*), samiec, w Tulum

Modrowronek inkaski (Cyanocorax yncas)

modrowronek inkaski modrowronka zielona cyanocorax yncas ptak jukatan meksyk bird mexico yucatan — Modrowronek inkaski (*Cyanocorax yncas*) w Tulum, Riviera Maya, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Brązowronka (Cyanocorax morio)

Papugi

Amazonka białoczelna (Amazona albifrons)

papuga zmazonka białoczelna amazona albifrons ptak bird parrot jukatan meksyk mexico yucatan — Amazonka białoczelna (*Amazona albifrons*) w selwie nieopodal Tulum (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Piona białoczelna (Pionus senilis)

Konura oliwkowa (Eupsittula nana)

Amazonka skromna (Amazona farinosa)

Kukułkowate

Rudzianka wielka (Piaya cayana)

Kleszczojad gładkodzioby (Crotophaga ani)

Pelikanowe

Pelikan brunatny (Pelecanus occidentalis)

Pelikan dzioborogi (Pelecanus erythrorhynchos)

Warzęcha różowa (Platalea ajaja)

Ibis biały (Eudocimus albus)

Bociany

Dławigad amerykański (Mycteria americana)

bocian ptak stoker dlawigad amerykanski bird meksyk mexico — Dławigad amerykański (*Mycteria americana*), bocian na rozlewiskach Ria Lagartos (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Szponiaste

Urubitinga czarna (Buteogallus urubitinga)

urubitinga czarna uteogallus urubitinga ptak bird — Urubitinga czarna (*Buteogallus urubitinga*) w selwie regionie Rio Bec (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Czarnostrząb leśny (Buteogallus anthracinus)

czarnostrzab lesny sokol buteogallus anthracinus falcon black bird meksyk mexico — Czarnostrząb leśny (*Buteogallus anthracinus*) widywany jest również przy plażach na Riviera Maya i na rozlewiskach Sian Ka’an czy Ria Lagartos (fot: P.A. Trześniowski 2019)

Hakodziób amerykański

ptak jastrzab hakodziob amerykanski drapieznik jukatan riobec preybird hook-billed kite — Hakodziób amerykański (𝐶ℎ𝑜𝑛𝑑𝑟𝑜ℎ𝑖𝑒𝑟𝑎𝑥 𝑢𝑛𝑐𝑖𝑛𝑎𝑡𝑢𝑠), samica, w regionie Rio Bec, południowo-wschodnie Campeche, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Rybołów (Pandion haliaetus)

rybolow pandion haliaetus osprey ptak bird jukatan meksyk yucatan mexico — Rybołów (*Pandion haliaetus*) na rozlewiskach Ria Lagartos, Jukatan (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Myszołów krzykliwy – myszołowczyk

myszolowczyk falco rupornis magnirostris bird meksyk mexico — Myszołowczyk (*Rupornis magnirostris*) znany na Jukatanie jako *roadside hawk* – jastrząb przydrożny, Rio Bec, Campeche, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Ślimakojad czerwonooki (Rostrhamus sociabilis)

slimakojad czerwonooki rostrhamus sociabilis ptak jastrzab meksyk jukatan hawk snail kite yucatan mexico — Ślimakojad czerwonooki (*Rostrhamus sociabilis*) w selwie w okolicach Coba (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Sokołowate

Karakara czubata (Caracara plancus)

Trębacz zmienny

sokol trebacz zmienny micrastur semitorquatus ptak bird meksyk mexico — Trębacz zmienny (*Micrastur semitorquatus*) przy Cenote Dreamgate, Riviera Maya, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Myszołowczyk popielaty (Buteo plagiatus)

myszolowczyk popielaty sokol buteo plagiatus ptak falcon bird meksyk jukatan mexico yucatan — Myszołowczyk popielaty (*Buteo plagiatus*) w regionie Rio Bec, południowo-wschodnie Campeche (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Sokół białogardły

Sowy

Sóweczka kreskowana (Glaucidium brasilianum)

soweczka kreskowana glaucidium brasilianum sowa owl ptak bird meksyk mexico jukatan yucatan — Sóweczka kreskowana (*Glaucidium brasilianum*) w selwie nieopodal Macario Gomez (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Czaplowate

Rakojad (Cochlearius cochlearius)

Czapla biała

Czapla modra

Tygryska nagobroda (Tigrisoma mexicanum)

Żurawiowe

Bekaśnica

Głuptakowe

anhinga wezowka amerykanska ptak bird meksyk mexico jukatan yucatan — Wężówka amerykańska (*Anhinga anhinga*) na rozlewiskach Ria Lagartos (fot: P.A. Trześniowski 2024)

gluptak bialobrzuchy sula leucogaster ptak bird salwador salvador — Głuptak białobrzuchy (*Sula leucogaster*) w Salwadorze nad Oceanem Spokojnym (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Bekasowce

Długoszpon żółtoczelny (Jacana spinosa)

dlugoszpon zołtoczelny jacana spinosa ptak bird belize — Długoszpon żółtoczelny (*Jacana spinosa*) nad Rio Nuevo w Belize (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Kurowate

Indyk pawi (Meleagris ocellata) – kutz’

Flamingi

Flaming karmazynowy (Phoenicopterus ruber)

Czubacze

Czakalaka północna (Ortalis vetula)

Penelopa

Wróblowe

Xtakay – Bentewi

bentewi wielki pitangus sulphuratus ptak bird jukatan meksyk mexico yucatan — Bentewi wielki (*Pitangus sulphuratus*) w selwie nieopodal Macario Gomez, Jukatan (fot: P.A. Trześniowski 2022)

bentewi wielkodzioby megarynchus pitangua ptak bird jukatan meksyk yucatan mexico — Bentewi wielkodzioby (*Megarynchus pitangua*) w Tulum, Riviera Maya, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

bentewi krasnociemieniowy myiozetetes similis ptak bird jukatan meksyk yucatan mexico — Bentewi krasnociemieniowy (Myiozetetes similis) w selwie nieopodal Macario Gomez, Jukatan (fot P.A. Trześniowski 2022)

ptak bird tyrannus melancholicus yucatan jukatan meksyk mexico — Tyran melancholijny (*Tyrannus melancholicus*) przy cenote Angelita, Riviera Maya (fot: P.A. Trześniowski 2022)

bentewi tyran teksaski tyrannus couchi ptak bird meksyk jukatan yucatan mexico — Tyran teksaski (*Tyrannus couchi*) przy Cenote Angelita, Riviera Maya, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Klarnetnik brązowoskrzydły (Myadestes occidentalis)

klarnetnik brazowoskrzydly myadestes occidentalis ptak bird san salvador salwador — Klarnetnik brązowoskrzydły (*Myadestes occidentalis*) w parku El Boqueron w Salwadorze (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Ziarnołusk śniady (Saltator grandis)

ziarnolusk sniady saltator grandis ptak bird meksyk jukatan mexico yucatan — Ziarnołusk śniady (*Saltator grandis*) w Xpujil, południowo-wschodnie Campeche (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Mieczonos meksykański (Xiphorhynchus flavigaster)

mieczonos meksykanski xiphorhynchus flavigaster ptak bird jukatan meksyk yucatan mexico — Mieczonos meksykański (*Xiphorhynchus flavigaster*) w selwie nieopodal Macario Gomez (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Tęgoster północny (Dendrocolaptes sanctithomae)

tegoster polnocny dendrocolaptes sanctithomae ptak bird meksyk mexico jukatan yucatan — Tęgoster północny (*Dendrocolaptes sanctithomae*) w selwie przy Cenote Angelita, Riviera Maya (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Piranga pąsowa (Piranga rubra)

Łaźczyk rdzawy (Dendrocincla homochroa)

Habia czerwonogardła (Habia fuscicauda)

Królówka koroniastka (Onychorhynchus coronatus)

Empidonka wierzbowa (Empidonax traillii)

Organka żółtogardła (Euphonia hirundinacea)

organka zoltogardla euphonia hirundinacea ptak bird jukatan meksyk yucatan mexico — Organka żółtogardła (*Euphonia hirundinacea*) na stanowisku archeologicznym Becan, Campeche, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Drozdek rudy (Hylocichla mustelina)

Bekarda maskowa (Tityra semifasciata)

Bekardzik purpurowogardły (Pachyramphus aglaiae)

Lasówka czarnogardła (Setophaga virens)

lasowka zzkarlatna
setophaga ruticilla jukatan meksyk ptak bird yucatan mexico — Lasówka czarnogardła (*Setophaga virens*) na stanowisku archeologicznym Oxkintok, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Lasówka pstra (Setophaga coronata)

Lasówka szkarłatna (Setophaga ruticilla)

Lasówka obrożna (Setophaga americana)

Wireonek żółtogardły (Vireo flavifrons)

Wireonek białooki (Vireo griseus)

Łuszczyk wielobarwny (Passerina ciris)

luszczyk wielobarwny ptak bird salwador salvador — Łuszczyk wielobarwny (*Passerina ciris*) na stanowisku El Cerrito, San Isidro, Salwador (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Cukrzyk (Coereba flaveola)

Przedrzeźniacz czarny (Melanoptila glabrirostris)

melanoptila glabrirostris gołąb dove przerzezniacz czarny ptak bird meksyk mexico jukatan yucatan — Przedrzeźniacz czarny (*Melanoptila glabrirostris*) w selwie nieopodal Macario Gomez, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Przedrzeźniacz siwy (Mimus gilvus)

przedrzezniacz siwy mimus gilvus ptak bird jukatan meksyk mexico dove — Przedrzeźniacz siwy (*Mimus gilvus*) w selwie nieopodal Macario Gomez, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Gołębiak białoskrzydły

zenaida asiatica ptak bird salwador salvador — Gołębiak białoskrzydły (*Zenaida asiatica*) na stanowisku El Cerrito, San Isidro, Salwador (fot: P.A. Trześniowski 2022)

piaskowiec calidris alba ptak bird meksyk mexico jukatan yucatan — Piaskowiec (*Calidris alba*) w rezerwacie biosfery Sian Ka’an na wybrzeżu Morza Karaibskiego (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Wodówka północna (Stelgidopteryx serripennis)

Tz’unun – kolibry

koliber szmaragdzik cynamonowy amazilia rutila colibri ptak bird jukatan meksyk yucatan mexico — Szmaragdzik cynamonowy (*Amazilia rutila*) przy kwiatach drzewa *siricote* na stanowisku archeologicznym Punta Chamax w rezerwacie biosfery Sian Ka’an, Riviera Maya, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

koliber amazilia yucatanensis calakmul campeche jukatan meksyk mexico ptak bird colibri — Szmaragdzik jukatański (*Amazilia yucatanensis*) na stanowisku archeologicznym Calakmul, Campeche, (fot: P.A. Trześniowski 2023)

koliber klinosterek krzywodzioby pampa curvipennis colibri ptak bird meksyk mexico jukatan yucatan — Klinosterek krzywodzioby (*Pampa curvipennis*) na stanowisku archeologicznym Calakmul, Campeche (fot: P.A. Trześniowski 2023)

zlocik widlosterny cynanthus caniveti colibri ptak bird meksyk mexico jukatan yucatan — Złocik widłosterny (*Cynanthus canivetii*) w selwie nieopodal Macario Gomez, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

szafirek zielonosterny chlorestes candida koliber colibri white-bellied emerald ptak bird meksyk mexico jukatan yucatan — Szafirek zielonosterny (*Chlorestes candida*) na stanowisku archeologicznym Hormiguero, Campeche, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Ssaki Jukatanu

Czarny wyjec jakatański (Alouatta pigra)

wyjec małpa howler, monkey jukatan, mezoameryka natura przyroda alouatta pigra — *Batz’* – czarny wyjec jakatański (*Alouatta pigra*) w południowo-wschodnim Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Czepiak trójbarwny (Ateles geoffroi)

czepiak, małpa, spider, monkey, jukatan, trójbarwny, mezoameryka, natura, przyroda, ateles, geoffroi, vellerosus, yucatanensis — *Maax* – czepiak trójbarwny (*Ateles geoffroi vellerosus*) w okolicach Coba, na północy półwyspu Jukatan (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Bahlam – jaguar (Panthera onca)

Kej – jeleń wirgiński białoogonowy (Odocoileus virginianus)

Szary lis wirgiński (Urocyon) – chomak

lis meksyk jukatan fox gray grey szary mexico chomak wirginski campeche ssak mammal yuacatan — *Ch’omak* – szary lis (*Urocyon cinereoargenteus fraterculus*) w ruinach Chicanna, Campeche, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Pekari

Ostronos (coati)

Szop pracz

szop raccoon jukatan meksyk mexico ria rio lagartos procyon lotor — Szop pracz (*Procyon lotor*) na rozlewiskach Ria Lagartos (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Nietoperz, owocowiec duży (Artibeus lituratus)

nietoperz bat owocowiec duzy artibeus lituratus meksyk mexico — *Sutz’* – nietoperze z gatunku owocowiec duży (*Artibeus lituratus*) w trakcie dziennego odpoczynku, Tulum, Riviera Maya (fot: P.A. Trześniowski 2024)

nietoperz bat murcielago saccopterix bilineata meksyk jukatan mexico yucatan — *Sutz’* – nietoperze z gatunku (*Saccopterix bilineata*) na stanowisku archeologicznym Kohunlich, południowo-wschodnie Campeche (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Wiewiórki

szara wiewiorka jukatanska yucatan gray squirrel meksyk mexico campeche — Szara wiewiórka jukatańska (*Sciurus yucatanensis*) w selwie Macario Gomez (fot: P.A. Trześniowski 2023)

wiewiorka squirrel depp sciurus deppei guatemala gwatemala — Wiewiórka samotna (*Sciurus deppei*) w Tikal, Peten, Gwatemala (fot: P.A. Trześniowski 2022)

T’u’ul – królik

Aguti

Delfin butlonosy

Bezkręgowce

Skrzypłocz

Skorpiony

skorpion scorpio alacrane centruroides gracilis — Samica skorpiona z gatunku *Centruroides gracilis* z młodymi, które nosi na sobie, El Tintal, Peten, Gwatemala (fot: P.A. Trześniowski 2022)

skorpion scorpio alacrane — Skorpion w El Mirador, Peten Gwatemala (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Kraby

krab crab cangrejo meksyk mexico jukatan karaiby — Karaibski krab pustelnik (*Coenobita clypeatus*) w wybrzeżu Morza Karaibskiego, rezerwat biosfery Sian Ka’an (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Pająki

Roślinność Jukatanu

Jedną z najbardziej zdumiewających cech lasów zwrotnikowych, czy to suchej selwy podzwrotnikowej, czy wysokiej selwy deszczowej, jest piętrowość dżungli. Zaburzając tradycyjne piętra drzew wysokich i niskich, krzewów i poszycia, w selwie wszystko rośnie na wszystkim…

Epifity (orchidee, bromelie, wężokaktusy )

epifit Prosthechea cochleata plant roslina — Orchidea *Prosthechea cochleata* w Peten, Gwatemala, w okolicach El Mirador (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Matapalos (pasożytnicze formy figowców)

matapalo coba ficus figowiec alamo bastard tree — Matapalo, czyli pasożytnicza forma figowca. Drzewa te wysiewają się dzięki odchodom ptaków wysoko na gałęziach drzew, aby mieć bliżej do światła, skąd spuszczają w dół korzenie powietrzne, które następnie zrastają się, aby zdławić pień żywiciela – zwane również drzewkami miłości. Coba, Meksyk, Jukatan (fot: P.A Trześniowski 2021)

Zapraszamy do wspólnego poznawania tajemnic przyrody półwyspu Jukatan i Ameryki Środkowej. Pasjonatom natury oferujemy zarówno możliwość opracowywania materiałów zdjęciowych, zdobywanych przez nas w terenie, jak i szansę uczestnictwa w ekspedycjach. Doskonałym sposobem na poznanie bogactwa natury Jukatanu są Archeowyprawy™

Archeowyprawy Meksyk Belize Gwatemala Honduras Salwador turystyka zwiedzanie wycieczki wyprawy polski przewodnik

Strona ma charakter roboczy. Będzie rosła w miarę dostępności czasu, niezbędnego od opracowania sporej ilości materiału, lub… wsparcia chętnych