Chultunòb (czultuny): jaskinie kieszonkowe czy podziemne bimbrownie?

Niezabezpieczone ściany wewnątrz czultunu pod ławą Domu Rady (Halach Uinic) w Tulum-Zama, w Meksyku (fot: P.A. Trześniowski 2024)

Mezoameryka, archeologia Majów, archeologia jaskiniowa, kosmologia, religia, jaskinie, czultuny, chultun, chultunób MEZOAMERYKA 2024 (I); DOI: 10.13140/RG.2.2.25209.89443 cyt: Trześniowski, P. A. (2024) Chultunòb (czultuny): jaskinie kieszonkowe czy podziemne bimbrownie? „Mezoameryka” II (1) DOI: 10.13140/RG.2.2.25209.89443 „Czultuny [..] to relatywnie proste twory w porównaniu z bogactwem majestatycznej, monumentalnej architektury dawnych Majów. Aczkolwiek, te wszechobecne podziemne konstrukty pozostają dla nas zagadką…”– Clarissa… Czytaj dalej Chultunòb (czultuny): jaskinie kieszonkowe czy podziemne bimbrownie?

Paradygmat jaskiniowy: Rys historyczny i rola jaskiń w kosmologii i świętym krajobrazie Majów

Gruta de Balankanche - słynna jaskinia w Chichen Itza, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Mezoameryka, archeologia Majów, archeologia jaskiniowa, jaskinie, kosmologia, religia MEZOAMERYKA 2023 (I); DOI: 10.13140/RG.2.2.35580.76165 cyt: Trześniowski, P.A. (2023) Paradygmat jaskiniowy: Rys historyczny i rola jaskiń w kosmologii i świętym krajobrazie Majów. „Mezoameryka” I. DOI: 10.13140/RG.2.2.35580.76165 W kulturze europejskiej jaskiniowiec to osobnik nieokrzesany, postępujący wbrew ustalonym regułom. Ma to źródło w przeszłości rodzaju ludzkiego, chroniącego się w… Czytaj dalej Paradygmat jaskiniowy: Rys historyczny i rola jaskiń w kosmologii i świętym krajobrazie Majów

Warsaw Maya Meeting 3.5

Mezoameryka, konferencje, warsztaty, prezentacje, archeologia, archeoastronomia, epigrafika, architektura, Maya, Majów W dniach 17-18 V 2024 w Warszawie odbyła się kolejna konferencja z cyklu Warsaw Maya Meeting. Tym razem spotkanie majanistów miało charakter warsztatowy, stąd numeracja po przecinku 😉 W ramach kolejnych sesji omawiano archeoastronomię, architekturę i ikonografię, archeologię krajobrazu oraz epigrafikę Majów. Moduły prowadzili: prof.… Czytaj dalej Warsaw Maya Meeting 3.5

Archeoastronomia

„Każda epoka ma takie Stonehenge, na jakie zasługuje albo, jakiego pragnie” - Jacquetta Hawkes. Stonehenge, Salisbury, Anglia (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Archeoastronomia, astroarcheologia, etnoastronomia, historia astronomii, archeologia, kosmologia, architektura Archeoastronomia to interdyscyplinarna dziedzina nauki, zajmująca się astronomią starożytnych cywilizacji, łącząc archeologię, astronomię, historię i etnografię. Dzieli się na astroarcheologię, etnoarcheologię oraz historię astronomii. Archeoastronomia opiera się głównie na zbieraniu, analizie i interpretacji danych dotyczących ukierunkowań struktur i zespołów architektonicznych na ciała niebieskie w określonych datach i… Czytaj dalej Archeoastronomia

Hoyo Negro – nie tylko Naia

Ameryka Środkowa, Jukatan, cenoty, archeologia podwodna, paleobiologia, paleontologia, jaskinie, Meksyk, Riviera Maya, Hoyo Negro, Black Abyss, GABI, wielka amerykańska wymiana biot, Great American Biotic Interchange Hoyo Negro (Black Abyss) to jedno z najsłynniejszych stanowisk archeologicznych w Meksyku i na półwyspie Jukatan. A to za sprawą Nai – nastoletniej dziewczynki, której szkielet datowany na ponad 13… Czytaj dalej Hoyo Negro – nie tylko Naia

Chultun, chultunób – tajemnicze komory Majów

Wejście do chultunu na stanowisku archeologicznym Rio Bec B. południowo-wschodnie Campeche, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Mezoameryka, archeologia, cywilizacja, Majów, Maya, Majowie, chultun, czultun, chultunób, jaskinie, religia Czultuny (maaya t’aan: chultun l.mn. chultunób) to wykute w skale cysterny o kształcie kulistym lub dzwonowatym z bardzo wąskim wejściem w formie tunelu, otwierającego się w ich sklepieniu. Przeznaczenie czultunów jest przedmiotem debaty od ponad stulecia. O ile funkcja magazynów żywności pozostaje najczęściej akceptowaną… Czytaj dalej Chultun, chultunób – tajemnicze komory Majów

Okres klasyczny (250 – 909 n.e.)

Późnoklasyczne piramidy Majów w Tikal, Peten, Gwatemala (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Mezoameryka, archeologia, chronologia, Majów, Mezoameryki, klasyk, okres klasyczny, epoka wczesnoklasyczna, epoka późnoklasycza, epoka schyłkowoklasyczna Okres klasyczny (250-909 n.e.) – złoty wiek Majów Okres klasyczny (klasyk) przypada na lata 250 – 909 n.e. To era zwana złotym wiekiem Majów, era k’uhul ajawtak – boskich władców, sprawujących absolutną kontrolę nad lokalną instancją wszechświata z axis mundi, przechodzącą przez centrum… Czytaj dalej Okres klasyczny (250 – 909 n.e.)

Okres preklasyczny (2000p.n.e.-250n.e.)

Piramida 1 w Casa Blanca, Chalchuapa, Salwador, późnoopreklasyczne stanowisko archeologiczne na Wyżynach Majów (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Mezoameryka, archeologia, chronologia, okres preklasyczny, preklasyk Okres preklasyczny (2000 p.n.e. – 250 n.e.) Świt cywilizacji Mezoameryki Okres preklasyczny (preklasyk) przypada na lata: 2000 p.n.e. – 250 n.e. To era świtu cywilizacji w poszczególnych ogniskach, jak San Lorenzo Tenochtitlan – najstarsze miasto Mezoameryki, kojarzone z kulturami Olmeków, uważanymi za protocywilizację (teoria cultura madre). W okresie preklasycznym powstało… Czytaj dalej Okres preklasyczny (2000p.n.e.-250n.e.)