Ameryka Środkowa, Jukatan, przyroda, natura, zwierzęta, ptaki, kacyk, kacykowiec, aztecki, Montezumy
Kacyk Montezumy (Psarocolius montezuma), kacykowiec aztecki to jeden z największych przedstawicieli rodziny kacykowatych (Icteridae). Zamieszkuje południowy Jukatan (Campeche i Peten) oraz wybrzeża Zatoki Meksykańskiej (Tabasco i Veracruz) i Morza Karaibskiego (Belize, Peten, Izabal, Honduras, Nikaragua, Kostaryka i Panama). Preferuje tereny nizinne. Nie występuje na Wyżynach Majów: na południu Gwatemali w Chiapas (za wyjątkiem Selwy Lakandonów) ani w Salwadorze. Nosi nazwy: oropéndola de Moctezuma, cacique de Moctezuma, papan, urupa, chacarero, conoto de Moctezuma, oropéndola mayor i zacua mayor.
Kacyk Montezumy
Czarna głowa z gołymi policzkami, gdzie widać sinoniebieskawą skórę i pasek różowej na dole. Czarno-pomarańczowy dziób. Ciemnobrązowe pióra grzbietu i skrzydeł, żółty ogon, czarne końcówki lotek. Jest wyraźnie odróżnialny od zamieszkującego podobne terytoria kacykowca grubodziobego (Psarocolius wagleri), którego z daleka zdradza charakterystyczny biały dziób z przerośniętą częścią czołową.
Samiec w sezonie godowym pochyla się w dół z gałęzi, rozkładając szeroko skrzydła i wykonuje charakterystyczny bulgoczący trel. Z uwagi na to zachowanie jest nie do pomylenia z żadnym innym ptakiem. Gniazduje w koloniach. Wiszące gniazda kacyków Montezumy dorastają do długości nawet 180 cm (!), stając się interesującą ozdobą drzew, jak np. na centralnym placu Tikal. Gniazda budowane są tylko przez samice, podczas gdy poligamiczne samce walczą zaciekle między sobą w trakcie sezonu godowego o dominację nad kolonią.
Kacyk Montezumy i charakterystyczne zachowania godowe
Niewyraźny dymorfizm płciowy jeśli chodzi o barwę, za to bardzo wyraźny pod względem rozmiaru. Samiec dorasta do niecałych 50 cm i lekko ponad 0,5 kg wagi. Samica dorasta do 40 cm lecz waży o połowę mniej. To jedna z najbardziej jaskrawych różnic wśród ptaków Ameryki Środkowej i może być wywołana nawykami żywieniowymi. Samice kacyków Montezumy żywią się chętnie owadami, polując na nie w gęstwinie i wydłubując z pozwijanych liści. Samce szukają owadów w zakamarkach epifitów, a te jak wiadomo preferują miejsca z dobrą wystawą na promienie słońca.
Samica kacyka Montezumy składa dwa jaja, które wysiaduje przez dwa tygodnie. Pisklęta, zwykle, niestety, tylko jedno z nich, osiągają zdolność do lotu po miesiącu. W gniazdach kacyków Montezumy składają jaja pasożytujące na nich lęgowo, dość blisko spokrewnione z nimi starzyki wielkie (Molothrus oryzivorus), należące do tej samej rodziny kacykowatych (Icteridae).
Bibliografia:
Price, J. Jordan; Sarah M. Earnshaw, Michael S. Webster (2006)
Montezuma oropendolas modify a component of song constrained by body size during vocal contests, „Animal Behaviour” 71(4), pp. 799-807, https://doi.org/10.1016/j.anbehav.2005.05.025
Webster, Michael S. (1997) Extreme Sexual Size Dimorphism, Sexual Selection, and the Foraging Ecology of Montezuma Oropendolas, „The Auk” 114(4), pp. 570–580, https://doi.org/10.2307/4089276
Webster, Michael S. (1994) Female-defence polygyny in a Neotropical bird, the Montezuma oropendola, „Animal Behaviour” 48(4), pp. 779-794 https://doi.org/10.1006/anbe.1994.1302
Webster, Michael S. (1994) Interspecific Brood Parasitism of Montezuma Oropendolas by Giant Cowbirds: Parasitism or Mutualism? „The Condor” 96(3). pp. 794-798, https://doi.org/10.2307/1369483