Yaxchilan (Pa’ Chan)

Świątynia 33 i słynna stela 31 w Yaxchilan, Usumacinta, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Yaxchilan, Usumacinta, Mezoameryka, Chiapas, archeologia, Niziny Majów, Meksyk Yaxchilan to jedno z najbardziej malowniczych stanowisk archeologicznych Majów. Położone w prawie zamkniętym w formie podkowy zakolu rzeki Usumacinta, której rwące wody otaczają miasto niemal ze wszystkich stron, zdaje się wyrastać na wyspie. Podobnie jak w Palenque, nie ma tu wielkich piramid – co jest charakterystycznym sposobem… Czytaj dalej Yaxchilan (Pa’ Chan)

Sokół białogardły

Sokół białogardły (Falco rufigularis) z małym bentewim w szponach, Campeche, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2020)

Mezoameryka, natura, przyroda, ptaki, sokół, Meksyk, Jukatan, Campeche Najczęściej spotykanym spośród drapieżników ptakiem na półwyspie Jukatan jest sokół białogardły (Falco rufigularis). Sokół białogardły występuje na obu kontynentach Ameryk, od Argentyny po Meksyk. Wyróżniane są aż trzy podgatunki, z czego w Mezoameryce obserwowany jest sokół białogardły peteński (Falco rufigularis petoensis). Jego angielska nazwa to bat falcon,… Czytaj dalej Sokół białogardły

Hakodziób amerykański

Hakodziób amerykański (𝐶ℎ𝑜𝑛𝑑𝑟𝑜ℎ𝑖𝑒𝑟𝑎𝑥 𝑢𝑛𝑐𝑖𝑛𝑎𝑡𝑢𝑠), samica, gdzieś w regionie Rio Bec, południowo-wschodnie Campeche, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2023)

Mezoameryka, natura, przyroda, ptaki, jastrząb, hakodziób Jednym z najbardziej spektakularnych gatunków ptaków drapieżnych, zamieszkujących Półwysep Jukatan jest hakodziób amerykański (Chondrohierax uncinatus), hook-billed kite. Należący do rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae) olbrzym zamieszkuje kontynenty Ameryk od północnej Argentyny po Rio Grande w Teksasie (południowe USA). Hakodziób amerykański preferuje wilgotne lasy nizinne oraz lesiste rozlewiska, a to za sprawą… Czytaj dalej Hakodziób amerykański

Alexander von Humboldt

Alexander von Humboldt (14 IX 1769 – 6 V 1859) – Friedrich Wilhelm Heinrich Alexander Freiherr von Humboldt, urodzony i zmarły w Berlinie, syn pruskiego majora, naturalista i odkrywca, młodszy brat ministra Wilhelma. Dzięki majątkowi drugiej żony, odziedziczonym przez nią po jej pierwszym mężu mógł pozwolić sobie na podróże. Alexander von Humboldt eksplorował Amerykę Łacińską… Czytaj dalej Alexander von Humboldt

El Templo

El Templo, Riviera Maya, Jukatan, Meksyk (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Mezoameryka, Niziny Majów, Meksyk, Jukatan, archeologia, Maya, Styl Wschodniego Wybrzeża, El Templo, Paleoindianie El Templo, postklasyczne stanowisko archeologiczne w Stylu Wschodniego Wybrzeża było najprawdopodobniej elementem dawnego Xel Ha, które znajduje się na obrzeżu Ejido Jacinto Pat (park Dos Ojos), w pobliżu Chan Chemuyil (Riviera Maya, Meksyk). El Templo niszczeje, ściany świątyni popękane są w wielu… Czytaj dalej El Templo

Toh – motmot – piłodziób

Motmot żółtopierśny (Momotus lessonii), Salwador (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Mezoameryka, natura, przyroda, motmot, toh, piłodziób, czarnogardły, żółtopierśny, błękitnobrwisty, ornitologia, ptaki Motmot to prawdziwy rarytas ornitologiczny. Ptak o groteskowej budowie ogona, składającego się z dwóch lotek, umieszczonych na dwóch długich antenach. Jego nazwa to onomatopeja. Pochodzi ona od dźwięku wydawanego przez jeden z gatunków: piłodzioba żółtopierśnego (tak naprawdę brzmi on bardziej jak uut-uut). Polska nazwa… Czytaj dalej Toh – motmot – piłodziób

Tukan

Tukan arasari obrożny (Pteroglossus torquatus)

Mezoameryka, natura, przyroda, tukan W Mezoameryce występuje kilka gatunków tukanów. Najczęściej spotykane to tukan tęczodzioby (Ramphastos sulfuratus), który jest ptakiem narodowym Gwatemali i nieco mniejszy od niego arasari obrożny (Pteroglossus torquatus). Tukany to płochliwe ptaki, jednak dość często spotykamy je w gałęziach drzew w ruinach Majów, niekoniecznie wśród najwyższych konarów. Ich niewielkie skrzydła nie dają… Czytaj dalej Tukan

Coba

Wielka piramida Nohoch Mul (42 m), najwyższa na północnym Jukatanie (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Mezoameryka, Coba, Niziny Majów, Jukatan, ruiny, cywilizacja, piramidy, archeologia Majów Coba było jednym z największych i najpotężniejszych metropolii Majów okresu klasycznego, nie tylko na półwyspie Jukatan, ale i generalnie w skali świata Majów. Centralny obszar miasta mógł zajmować obszar o powierzchni co najmniej 70 km2. Siecią majańskich dróg – sacbeób (maaya t’aan: l.poj. sacbé) z… Czytaj dalej Coba

K’uk’ (quetzal) – trogon

Trogon krasnodzioby (Trogon massena) na stanowisku archeologicznym w El Jabale, po drodze do El Mirador, Peten, Gwatemala (fot: P.A. Trześniowski 2022)

Mezoameryka, natura, przyroda, ptaki, trogon, kwezal, k’uk’ Trogon to ptak z rodziny Trogonidae, zamieszkującej strefę tropikalną Ameryki Północnej, Południowej, Afryki i Azji Południowo-Wschodniej. Najsłynniejszym gatunkiem trogona jest kwezal herbowy (Pharomachrus mocinno), który miał ogromne znaczenie kulturowe dla prekolumbijskich cywilizacji Mezoameryki – Majowie zabicie k’uk’ – kwezala karali śmiercią, chwytane ptaki pozbawiając jedynie zdobnych piór. Po… Czytaj dalej K’uk’ (quetzal) – trogon

W boskim tłumie: Substruktura II C w Calakmul i wstępne notki odnośnie programu rzeźbiarskiego

Preklasyczny fryz na północnej fasadzie budowli SubII C1, części substruktury IIC w Calakmul (fot: P.A. Trześniowski 2021)

Substruktura II C, Calakmul, Niziny Majów, Mezoameryka, Meksyk, Campeche, architektura, archeologia, ikonografia, maski architektoniczne, maszkaron, relief, bogowie, kosmologia Majów Oryginalny artykuł: Daniel Salazar Lama, « Un lugar repleto de dioses. Nota preliminar sobre el programa escultórico de la Subestructura II C de Calakmul, Campeche, México », Journal de la Société des américanistes, 108-1 | 2022,… Czytaj dalej W boskim tłumie: Substruktura II C w Calakmul i wstępne notki odnośnie programu rzeźbiarskiego