Góry Maya

Mezoameryka, geografia, geologia, Góry Maya, Belize

Góry Maya to wyizolowane pasmo górskie, położone na pograniczu Belize i Gwatemali, na południe od półwyspu Jukatan. Góry Maya budowane są z peleozoicznych granitów, pochodzących z syluru, skał przeobrażonych jak kwarcyt, pochodzący z karbonu i permu oraz skał osadowych, jak piaskowce, margle, wapienie i dolomity pochodzące z jury i przeważnie z kredy.

Geologicznie Góry Maya to jedna z najstarszych formacji skalnych w Ameryce Środkowej. Góry Maya zajmują obszar w przybliżeniu 100 na 60 km. Ich najwyższe szczyty to Doyle’s Delight (1124 m n.p.m.), nazwany tak na cześć pisarza sir Arthura Conan Doyle’a i Victoria’s Peak (1122 m n.p.m.), do niedawna uważany za najwyższy szczyt Belize, a nazwany tak na cześć królowej Wiktorii.

Górski łańcuch Maya opada gwałtownie ku północy i na wschód, gdzie rozciągają się nadmorskie równiny Morza Karaibskiego oraz bardziej łagodnie w kierunku zachodnim, gdzie przechodzi on płynnie w leżący już głównie na terenie Gwatemali płaskowyż Vaca. Spada tu nawet do 5000 mm deszczu rocznie, rzeźbiąc trudny do przejścia krajobraz, wymagający teren pełen stromych wąwozów, lejów krasowych i tysięcy jaskiń. Wąskie jary w Górach Maya często kończą się nagle, gdy rzeźbiące ich kształt rwące, górskie strumienie nagle znikną pod ziemią w niedostępnych jaskiniach. Rzeki Gór Maya, jak Monkey, Deep, Golden Stream i Rio Grande spływają z gór na zachód, wylewając swe wody do Zatoki Honduraskiej.

Góry Maya – znaczenie kulturowe

Jakkolwiek by to nie brzmiało, pod względem kulturowym Góry Maya leżą na południowych Nizinach Majów. Na terenie Gór Maya znajdują się ważne stanowiska archeologiczne związane z cywilizacją Majów, jak Caracol (dawne Oxwitza) – ważne miasto-państwo dla zmiennych kół fortuny w polityce Majów okresu klasycznego, związane sojuszami wpierw z Tikal, później z dynastią Kaanul; Lubaantun – miejsce rzekomego znalezienia kryształowej czaszki, najsłynniejszego ze sfalsyfikowanych artefaktów przypisywanych cywilizacji Majów i Mezoameryce, Nim Li Punit, Uxbenka, Xnaheb czy Pusilha.

Znaczenie przyrodnicze Gór Maya

Góry Maya to matecznik przyrody, w tym również gatunków endemicznych. Z większych gatunków zwierząt żyją tu jaguary, pumy, oceloty, tapiry Bairda, ostronosy i krokodyle Moreleta. Dla miłośników ornitologii jest to jeden z regionów najbogatszych w ptaki. Na terenie Gór Maya znajduje się rezerwaty i parki narodowe: Cockscomb Basin Wildlife Sanctuary & Jaguar Reserve, Columbia River Forest Reserve, Mountain Pine Ridge Forest Reserve i Chiquibul National Park.

© Przemek A. Trześniowski | archeologia.edu.pl