Xpuhil Kitam

Mezoameryka, Jukatan, Campeche, Meksyk, Rio Bec, archeologia Majów

Xpuhil Kitam to jedno z dziesiątek stanowisk archeologicznych znajdujących się na terenie miejscowości Xpujil w meksykańskim stanie Campeche, w centralnej części półwyspu Jukatan. Stanowisko zostało zaraportowane archeologom z INAH w lipcu 1977 r. przez meksykańską armię. Archeolodzy, którzy prowadzili w tym czasie prace w ruinach Xpuhil I, wykonali wstępne wykopaliska, znajdując kilka tysięcy fragmentów ceramiki. Do dziś jedyną publikacją na temat Xpuhil Kitam jest raport z tych wstępnych badań, jaki napisał Abel Morales Lopez :/

W roku 2000, Karl Herbert Mayer znalazł ponownie Xpuhil Kitam, po wielu latach poszukiwań. Przyczyną problemu był południowo-wschodni kierunek od Aguada Xpujil, jaki pozostawił w swym raporcie Morales, podczas gdy stanowisko znajduje na południowy-zachód od zbiornika. Aguada Xpujil to jezioro, od którego miejscowość Xpujil wzięła swoją nazwę. Karl Herbert Mayer zwrócił uwagę na rzadko spotykany, jak na styl Rio Bec, asymetryczny rozkład pomieszczeń jednej ze struktur, Huayas.

Architektura Xpuhil Kitam

Abel Morales Lopez ponadawał grupom struktur znajdujących się na terenie stanowiska nazwy od rosnących tu drzew: Huayas, Chintok, Amapolas, Ramones i Zapotes oraz Calzada (droga) i Metates (żarna). Niestety, zaraportowane przez niego malowidła ścienne na stiuku, wykonane w kolorach żółtym, czerwonym i Maya Blue nie zostały ponownie znalezione.

Architektura Xpuhil Kitam jest wynikiem następstwa dwóch kolejnych epok, w trakcie których stanowisko to było zamieszkiwane. Starsze, znajdujące się pod spodem budowle były skonstruowane w epoce wczesnoklasycznej, w stylu Peten. Wzniesione na nich młodsze struktury, wykonane zostały w stylu architektonicznym Rio Bec, w okresie późnoklasycznym.

Xpuhil Kitam, Becan i Rio Bec…

Miejscowość Xpujil, leżąca przy drodze federalnej 186 kryje zespół stanowisk archeologicznych, który znajdował się prawdopodobnie w strefie wpływów pobliskiego miasta Majów – Becan, stolicy regionu Rio Bec. Odległe o 6 km piramidy Becan są widoczne gołym okiem ze szczytu stanowiska. Stanowisko archeologiczne Xpuhil Kitam zostało zdewastowane w efekcie rozrostu miejscowości Xpujil (ruiny nagminnie są wykorzystywane jako źródło łatwo dostępnego materiału budowlanego) oraz w wyniku rabunków artefaktów archeologicznych.

Do Xpujil można łatwo dotrzeć autobusem – miejscowość znajduje się mniej więcej po środku drogi federalnej 186, łączącej Escarcega z Chetumal, odległe stąd o odpowiednio o 150 i 120 km. Do zwiedzania okolicznych stanowisk archeologicznych przyda się jednak własny, bardziej elastyczny środek lokomocji. Xpujil to idealna baza dla wypadów na zwiedzanie ruin Becan, Calakmul i regionu Rio Bec. W docieraniu do mniej znanych i trudniej dostępnych stanowisk warto korzystać z usług lokalnych przewodników.

© Przemek A. Trześniowski | archeologia.edu.pl

Bibliografia:

Mayer, Karl Herbert (2003) The Maya Site of Xpuhil Kitam Relocated, „Institute of Maya Studies Newsletter” 32(11)