Ameryka Środkowa, Karaiby, Morze Karaibskie, Belize, Meksyk, Honduras, rafa koralowa, rafa barierowa, Mezoamerykańska Rafa Barierowa, Rafa Barierowa Belize
„Mezoamerykańska Rafa Barierowa to łatwo dostrzegalna granica światów. Oddziela niespokojne, pełne wraków wody Morza Karaibskiego od płytkich wód przybrzeżnych, o cudownej lazurowej barwie. W strefie chronionej rafą [..] znajdują się liczne wyspy – cayos.” – Archeowyprawy.pl
Mezoamerykańska Rafa Barierowa (ang: Great Maya Reef, Mesoamerican Barrier Reef System – MBRS) to najdłuższa pod względem długości rafa barierowa na półkuli zachodniej, druga pod względem rozmiarów rafa barierowa Ziemi i trzecia rafa pod względem długości. Ma 1126 km długości, ciągnąc wzdłuż wschodnich wybrzeży Meksyku, Belize, Gwatemali i Hondurasu. Dłuższe od niej bariery koralowe to Wielka Rafa Koralowa leżąca wzdłuż północno-wschodnich wybrzeży Australii, która ma około 2000 km i Rafa Barierowa Nowej Kaledonii na Morzu Koralowym, która ma około 1500 km, jednak jest od Mezoamerykańskiej Rafy Barierowej powierzchniowo mniejsza.
Geografia Mezoamerykańskiej Rafy Barierowej
Północna granica Mezoamerykańskiej Rafy Barierowej to Isla Contoy na północy półwyspu Jukatan. Mezoamerykańska Rafa Barierowa ciągnie się wzdłuż wschodnich wybrzeży Jukatanu, przez Riviera Maya (m.in. z wyspami: Cozumel i Isla Mujeres) i Costa Maya w Meksyku.
W Belize Mezoamerykańska Rafa Barierowa, znana tutaj jako Rafa Koralowa Belize (ang: Belize Barrier Reef) zawiera trzy atole (Turnefee Atoll, Glover’s Reef, Lighthouse Reef) i 450 cayos (m.in.: Ambergris Caye, Caye Caulker, Caye Chapel, Carrie Bow Caye, St. George’s Caye, Long Caye, Moho Caye, Northern Caye, Tobacco Caye, Sandbore Caye, Three Corner Caye, English Caye, Rendezvous Caye, Gladden Caye, Ranguana Caye i Blackbird Caye).
Południowa granica Mezoamerykańskiej Rafy Barierowej to Islas de la Bahía (ang: Bay Islands) na wschód od Zatoki Honduraskiej w Hondurasie. Islas de la Bahia to archipelag, w skład którego wchodzą wyspy Utila, Roatan (ang: Coxen Hole), Guanaja, Barbaretta, Morat, Santa Helena, Cochino Menor i Cochino Grande.
Mezoamerykańska Rafa Barierowa jako ostoja przyrody
„Najwspanialsza rafa koralowa Indii Zachodnich.„
– Karol Darwin
Mezoamerykańska Rafa Barierowa to Światowe Dziedzictwo Ludzkości (World Heritage Site) od 1996 r. Obszary chronione związane z Mezoamerykańską Rafą Barierową to Sian Ka’an Marine Reserve, Belize Barrier Reef Reserve System, Hon Chal Marine Reserve, Arrecifes de Cozumel National Park, South Water Caye Marine Reserve, Glover’s Reef Marine Reserve, Half Moon Caye Natural Monument, Cayos Cochinos Marine Park i Bay Island National Marine Park. Około 48% Mezoamerykańskiej Rafy Barierowej padło jednak ofiarą blaknięcia koralowców od 1998 r.
Szacuje się, że jedynie około 10% bioróżnorodności Mezoamerykańskiej Rafy Barierowej zostało rozpoznane przez naukę. Dało to jak dotąd: 70 gatunków koralowców twardych, 36 gatunków koralowców miękkich, 500 gatunków ryb i setki bezkręgowców. Belize, jako pierwsze państwo na świecie, zakazało w 2010 r. połowów dewastującą środowisko naturalne, choć nadal powszechnie stosowaną metodą trałowania włokami dennymi. W 2015 r. wierceń naftowych w odległości kilometra od Mezoamerykańskiej Rafy Barierowej.
Nurkowanie na Mezoamerykańskiej Rafie Barierowej
Spośród, szczególnie cenionych przez nurków, dużych gatunków zwierząt (ang: big fish), na Mezoamerykańskiej Rafie Barierowej spotykany jest rekin wielorybi (Rhincodon typus), żarłacz tepogłowy (Carcharhinus leucas) czy rekin wąsaty (Ginglymostoma cirratum). Zdarza się jednak również i krokodyl amerykański (Crocodylus acutus). Manty, ze uwagi na odizolowanie geograficzne populacji, utworzyły prawdopodobnie na Karaibach odrębny podgatunek.
Wśród ryb koralowych na uwagę zasługują endemiczne dla Morza Karaibskiego gatunki pomakantowatych (aniołoryby/ustniczki), jak: nefrytek królewski (Holacanthus ciliaris), ustniczek francuski (Pomacanthus paru) i ustniczek szary (Pomacanthus arcuatus) – [uwaga na nierozróżnianie tych dwóch gatunków i inne błędy w nazewnictwie na polskiej wikipedii – polskojęzyczna literatura nie nadążyła za systematycznym rozdzieleniem pomacanthusów i chetoników w wyniku badań genetycznych!] i nefrytek trójbarwny (Holacanthus tricolor). Tutejsze chetonikowate (motyloryby/szczeciozęby/ustniczki) to szczecioząb płetwoplamy (Chateodon ocellatus) i szczecioząb czterooki (Chaetodon capistratus).
Wielki Blue Hole
Najsłynniejszym elementem Mezoamerykańskiej Rafy Barierowej jest Wielki Blue Hole (ang: Great Blue Hole). Jest to olbrzymia studnia krasowa – odpowiednik cenoty, znajdująca się na terenie atolu Lighthouse Reef, 70 km od wybrzeży Belize. Wielki Blue Hole ma 124 m głębokości, zaś na powierzchni 318 m średnicy. Jaskinia ta utworzyła się między 153 a 15 tys. lat temu, w trakcie wielkiego plejstoceńskiego zlodowacenia, kiedy poziom wód w oceanach Ziemi spadł o około 120 m w stosunku obecnego poziomu morza.
W 1971 r. Jacques-Yves Cousteau określił Wielki Blue Hole jako jedno z pięciu najwspanialszych miejsc do nurkowania na Ziemi. Jacques Cousteau odkrył koronę stalaktytów, które porosły brzegi krasowej studni na głębokościach 21, 49 i 91 metrów. Stalaktyty to nacieki krasowe, które nie są w stanie powstawać pod wodą, co dowodzi, że studnia musiała być kiedyś sucha. Niektóre spośród najstarszych stalaktytów są również odchylone o 5˚ od pionu, świadcząc o przemieszczeniu Lighthouse Reef. Na głębokości 91 m na haloklinie, która jest granicą anoksycznej warstwy wody zalega warstwa siarkowodoru.
4 komentarze