Calakmul – Pałac Lundella

Archeologia Majów, Calakmul, Pałac Lundella, struktura, piramida III

Calakmul – Pałac Lundella

Pałac Lundella – struktura III, mimo swego wczesnoklasycznego wieku, to jeden z najlepiej zachowanych budynków w Calakmul. Struktura III ma podstawę 36 x 32 m i jest wysoka na 5 m, a jej rozległa schodnia po zachodniej stronie ma aż 14 m szerokości, zajmując prawie połowę elewacji i prowadzi do znajdującego się na jej szczycie pałacu o bokach 22 m wszerz na linii północ-południe i na 16 m w głąb na linii wschód-zachód. Pałac ten składa się z dwunastu komnat.

Calakmul – Pałac Lundella – wczesnoklasyczna architektura

Struktura III w Calakmul (Pałac Lundella) charakteryzuje się wczesnoklasyczną architekturą o bardzo grubych murach, niewielkich przestrzeniach i niewysokich sklepieniach w formie majańskich kroksztynowych łuków. W przeszłości posiadał on trzy grzebienie dachowe, ustawione triadycznie do centrum oraz dwie duże stiukowe maski na fasadzie zachodniej, po czym nie ma dziś prawie śladu. W budynku tym zamieszkiwać mogło nawet do dwudziestu-trzydziestu osób. Pałac Lundella zorientowany jest na centralny plac miasta i najwyższą w Calakmul piramidę II.

Calakmul – Pałac Lundella – schronienie chicleros i grafitti

Na początku XX wieku Pałac Lundella w Calakmul był schronieniem chicleros, wyrzutków przemierzających selwę w poszukiwaniu naturalnego surowca – prefabrykatu gumy do żucia. Chicleros, którzy dewastowali zabytek ryjąc na ścianach struktury III swe imiona i daty wizyt w Calakmul, wskazali następnie to miejsce Lundellowi, który …postąpił podobnie. Struktura III – Pałac Lundella w Calakmul to mały labirynt pomieszczeń, w którym można dzisiaj zagubić się na chwilę, chłonąc wspomnienia z odległego czasu…

Wykopaliska archeologiczne w Pałacu Lundella w Calakmul

W latach 1989-1990 wykopaliska archeologiczne na terenie Pałacu Lundella prowadzili Alvarez Aguilar i Armijo Torres. Badania wykazały m.in., że komnaty 1 i 12 na planie Rupperta i Denisona tworzyły w przeszłości jeden ciąg – jedną komnatę z trzema wejściami, natomiast widoczne na ich planie wewnętrzne patio było w przeszłości również zamkniętą komnatą. W ten sposób liczna pomieszczeń w Pałacu Lundella nie zmieniła się i nadal wynosi tuzin. W pomieszczeniach znaleziono ślady codziennej aktywności, jak żarna do ucierania ziaren (manos & metates), ślady palenisk i naczynia kuchenne. W komnacie 4 również ślady obróbki rogowca.

Krypta w Pałacu Lundella – grobowiec władcy z dynastii Nietoperza i jadeitowe maski z Calakmul.

Jednym z archeologicznych skarbów Calakmul są słynne jadeitowe maski boskich władców. Pod podłogą centralnej komnaty Pałacu Lundella (komnata 6) zespół Williama J. Folana w 1988 r. odkrył bogato wyposażony, wczesnoklasyczny grobowiec. Znaleziono w nim aż trzy jadeitowe maski, z których jedna była rzeczywiście maską twarzową, zaś dwie pozostałe to pektorał i ozdoba pasa. Więcej na temat grobowca 1 ze struktury III na łamach artykułu na portalu „Archeowieści”: Calakmul – tajemnicza krypta w Pałacu Lundella.

PS. Materiał będzie uzupełniany, z uwagi na informacje o późnopreklasycznej masce architektonicznej na elewacji struktury III w Calakmul, przedstawiającej Pierwotne Ptasie Bóstwo, vide: tłumaczenie artykułu W boskim tłumie: Substruktura II C w Calakmul, Campeche, Meksyk i wstępne notki odnośnie programu rzeźbiarskiego opublikowanego jesienią 2022 roku na łamach „Journal de la Société des américanistes” 108-1.

© Przemek A. Trześniowski | archeologia.edu.pl

Bibliografia:

Folan, William J.; Joyce Marcus, Sophia Pincemin, María del Rosario Domínguez Carrasco, Laraine Fletcher, Abel Morales Lopez (1995) Calakmul: New Data from an Ancient Maya Capital in Campeche, Mexico. „Latin American Antiquity” 6(4), Cambridge University Press, s. 310-334 https://doi.org/10.2307/971834

Marcus, Joyce (1987) The Inscriptions of Calakmul: Royal Marriage at a Maya City in Campeche, Mexico. Museum of Anthropology University of Michigan Technical Report 21, Ann Arbor. DOI: 10.3998/mpub.11395394

Pincemin, Sophia; Joyce Marcus, Lynda Florey Folan, William J. Folan, María del Rosario Domínguez Carrasco, Abel Morales López (1998) Extending the Calakmul Dynasty Back in Time: A New Stela from a Maya Capital in Campeche, Mexico. „Latin American Antiquity” 9(4), Folan, William J.; Joyce Marcus, Sophia Pincemin, María del Rosario Domínguez Carrasco, Laraine Fletcher, Abel Morales Lopez (1995) Calakmul: New Data from an Ancient Maya Capital in Campeche, Mexico. „Latin American Antiquity” 6(4), Cambridge University Press, s. 310-327. http://www.jstor.org/stable/3537030

Ruppert, Karl; John H. Denison, Jr. (1943) Archaeological Reconnaissance in Carnpeche, Quintana Roo, and Peten.
Carnegie Institution of Washington, Publication 543.

Trześniowski, P.A. (2022) Calakmul – tajemnicza krypta w Pałacu Lundella, „Archeowieści”