Wyżyny Majów to region kulturowy Mezoameryki zdominowany geograficznie przez Sierra Madre, łańcuch gór zbudowanych z czynnych i wygasłych wulkanów, które ciągną się z Chiapas, od przesmyku Tehuantepec przez Gwatemalę aż do Salwadoru, wzdłuż wschodniego wybrzeża Pacyfiku. Pierwszym badaczem, który wspiął się na wszystkie czynne i wygasłe wulkany Wyżyn Majów był niestrudzony geolog Karl Sapper. W Meksyku Sierra Madre de Chiapas bywają też nazywane Sierra de Soconusco, ale poza Meksykiem góry te to po prostu Sierra Madre.
Pod względem geologii, Wyżyny Majów to potężna kordyliera uformowana serią neogenowych i plejstoceńskich erupcji, które utworzyły gruby na kilkadziesiąt metrów płaszcz pumeksu i popiołów wulkanicznych, pokrytych cienką warstwą bardzo żyznej gleby. Millenia lat erozji ukształtowały krajobraz pokryty głębokimi jarami i wąwozami, oddzielającymi kopulaste grzbiety. Jest tam też kilka bardziej rozległych dolin, jak Valle de la Ermita, które były centrami cywilizacji Majów.
Sierra Madre de Chiapas
Górskie pasmo Sierra Madre de Chiapas wznosi się stromo z nadbrzeżnych nizin do wysokości około 2700 m n.p.m., opadając łagodniej w kierunku Rio Grijalva i centralnej Doliny Chiapas. Najwyższym szczytem Sierra Madre jest położony w Gwatemali wulkan Tajumulco (4203 m n.p.m) – najwyższy szczyt Ameryki Środkowej. Podobnej wysokości sięga również leżący na granicy Meksyku i Gwatemali wulkan Tacana (4064 m n.p.m.). Oba wulkany nie osiągają jednak wysokością granicy wiecznego śniegu. Na północ od łańcucha znajduje się pasmo skał magmowych i przeobrażonych, a za nimi pochodzące z kredy i paleogenu wapienie, które w bardziej wilgotnych, graniczących z nizinami obszarach, nabrały wyszukanych, ukształtowanych erozją form.
Wyżyny Majów obecnie
Dziś w miejscach dawnych prominentnych ośrodków cywilizacji Majów kwitną miasta, jak: Nueva Guatemala (dawne Kaminaljuyu) czy Quetzaltenango (dawne Xelajú) w Gwatemali, Comitan de Dominguez (dawne Balún Canán) czy Ocosingo (obok ważnego klasycznego stanowiska Tonina) w Chiapas w Meksyku czy Chalchuapa (dawne preklasyczne stanowisko archeologiczne Casa Blanca i późnoklasyczne stanowisko archeologiczne Tazumal) i San Andres w Salwadorze. Współczesna kultura Majów, zakorzeniona w całym spektrum dawnych wierzeń, jest żywym elementem tutejszego krajobrazu do dziś.
w Salwadorze (fot: P.A. Trześniowski).
w Salwadorze (fot: P.A. Trześniowski).
(fot: P.A. Trześniowski 2021)
© Przemek A. Trześniowski | archeologia.edu.pl
16 komentarzy