Kaminaljuyu (Cerro de los Muertos / Wzgórze Umarłych) dominowało południowe Wyżyny Majów w trakcie świtu cywilizacji Majów. Położone w Dolinie Gwatemali, zagnieździło się na skrzyżowaniu szlaków handlowych, łącząc Wyżynę Gwatemali z wybrzeżem Pacyfiku i Nizinami Majów, co zadecydowało o jego znaczeniu i wzroście.
Kaminaljuyu wyróżniało się rozmiarem na tle innych dominujących ośrodków jak San Isidro i Chalchuapa w dzisiejszym Salwadorze, El Porton w dolinie Samala, Izapa w strefie przybrzeżnej Pacyfiku, czy Chiapa de Corzo na północy Chiapas. Było w tych czasach jednym z największych miast Mezoameryki. Dzisiaj Kaminaljuyu przykryte jest w większości budowlami nowoczesnego Ciudad de Guatemala, a na terenie parku archeologicznego pozostało kilkanaście dostępnych do zwiedzania kopców i kilka przykrytych stałym zadaszeniem odkrywek (Coe & Houston 2015:55-56; Feldman 1987; Sharer & Traxler 2006:35,83,231,235).
Kaminaljuyu położone jest na wysokości 1500 m n.p.m. Miasto miało powierzchnię co najmniej 5 km2. Tutejsza architektura monumentalna wykonywana była z cegły adobe. Na piramidach i platformach wznoszono następnie konstrukcje drewniane, które kryte były dachami z liści palm. Przedmioty użytku codziennego, jak żarna manos & metates wykonywane były z bazaltu i innych skał wulkanicznych. Kaminaljuyu kontrolowało handel obsydianem, jadeitem, miką, hematytem i cynobrem. Jedno z najważniejszych źródeł obsydianu w Mezoameryce znajdowało się 20 km na północny-wschód od miasta i niewątpliwie pozostawało pod kontrolą Kaminaljuyu (Sharer & Traxler 2006:195,232,235).
Archeologia w Kaminaljuyu – nim zostało zniszczone…
Pierwszą mapę Kaminaljuyu wykonał w 1880 r. Alfred Percival Maudslay. Zarejestrował on ponad 200 wielkich kopców, poza granicami rozrastającego się Ciudad de Guatemala. Pierwsze badania archeologiczne na terenie Kaminaljuyu przeprowadził w 1925 r. meksykański archeolog Manuel Gamio.
Kiedy w 1935 r. z projektem Carnegie Institution of Washington pojawili się tu Oliver Ricketson i Alfred Kidder stolica Gwatemali zaczynała już wchłaniać starożytne miasto. Odkryli dwa wspaniale wyekwipowane grobowce wewnątrz późnopreklasycznego kopca E-III-3, który wkrótce potem stał się źródłem materiałów budowlanych. Szczątki władcy Kaminaljuyu pokryte cynobrem, przystrojone były prawdopodobnie jadeitową maską. Odnaleźli też dowody kontaktów Kaminaljuyu z odległym środkowomeksykańskim Teotihuacan wewnątrz dwóch wczesnoklasycznych kopców, rozkopywanych właśnie w trakcie powiększania boiska – architekturę talud-tablero. Poniżej natrafili na serię grobowców wczesnoklasycznych władców Kaminaljuyu, którym w drodze w zaświaty towarzyszył komunik osób, które musiały urodzić się gdzie indziej, prawdopodobnie jeńców.
Kolejne ratunkowe projekty archeologiczne przeprowadzano w latach 1960., 1990 i 2000. W latach 90 XX w. zespół Marion Hatch odkrył ślady po dawno wyschniętym jeziorze Miraflores, wokół którego zbudowane były piramidy i rozległe kanały irygacyjne, pochodzące ze środkowego oraz późnego preklasyku. Najdłuższy z kanałów miał 2 km długości 18 m szerokości i 8 m głębokości. Odkryto kolektor szeroki na 16 i głęboki na 11 m. Po wyschnięciu jeziora Miraflores pod koniec późnego preklasyku Kaminaljuyu przygasło, a następnie zostało ponownie zasiedlone na początku wczesnego klasyku, prawdopodobnie przez inną grupę Majów (Coe 2015:73-74; Sharer & Tralxler 2006:83,195,232-234).
W roku 2002 na terenie parku utworzono niewielkie muzeum, w pobliżu miejsca pierwszych wykopalisk Manuela Gamio. Artefakty z terenu stanowiska archeologicznego Kaminaljuyu można również podziwiać w:
- Museo Popol Vuh, Ciudad de Guatemala
- Museo Miraflores, Ciudad de Guatemala
- Museo Nacional de Arqueologia y Etnologia, Guatemala
UWAGA: Podstrona w rozbudowie.
Bibliografia:
Ajú, Gloria; Bárbara Arroyo, Javier Estrada, Josué Alvarez (2019) Revisitando el Clásico Temprano de Kaminaljuyu. (in:) B. Arroyo, L. Méndez Salinas, G. Ajú Álvarez (eds:) XXXII Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 2018, Museo Nacional de Arqueología y Etnología, Guatemala, s. 371-382
Arroyo, Bárbara, Gloria Ajú, Javier Estrada (2016) Ciclos de vida en la Antigua Ciudad de Kaminaljuyu: Exposición temporal Museo Nacional de Arqueología y Etnología Guatemala, 2015-2016, Asociación Tikal y Museo Nacional de Arqueología y Etnología
Arroyo, Bárbara; Lorena Paiz, Andrea Rojas, Patricia Mah de Samayoa, Gloria Ajú, Javier Estrada, Emanuel Serech (2013) Kaminaljuyu después de Teotihuacan: investigaciones recientes. (in:) B. Arroyo & L. Méndez Salinas (eds:) XXVI Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 2012, Museo Nacional de Arqueología y Etnología, Guatemala, s. 113-126
Arroyo, Bárbara; Lorena Paiz, Andrea Rojas, Patty Ma de Samayoa, Gloria Ajú, Javier Estrada, Emanuel Serech, Adriana Linares (2012) Avances e investigaciones recientes del parque Kaminaljuyu. (in:) B. Arroyo, L. Paiz, H. Mejía (eds:) XXV Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 2011, (in:) B. Arroyo, L. Paiz, H. Mejía (eds:), Ministerio de Cultura y Deportes, Instituto de Antropología e Historia y Asociación Tikal, Guatemala, s. 611-621
Coe, Michael D.; Stephen Houston (2015) The Maya (wydanie 9). Thames & Hudson, London
Estrada, Javier; Bárbara Arroyo, Hector Neff, Lucia Henderson
(2019) Los escultores de piedra de Kaminaljuyu. (in:) B. Arroyo, L. Méndez Salinas, G. Ajú Álvarez (eds:) XXXII Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 2018, Museo Nacional de Arqueología y Etnología, Guatemala, s. 341-351.
Feldman, Lawrence H. (1987) La destrucción de Kaminaljuyú, „Mesoamérica” 14 s. 535-553
Hermes, Bernard y Juan Luis Velásquez (1996) El complejo cerámico Majadas de Kaminaljuyu, (in:) J.P. Laporte, H. Escobedo (eds:), IX Simposio de Investigaciones Arqueológicas en Guatemala, 1995, Museo Nacional de Arqueología y Etnología, Guatemala, s. 393-403.
Sharer, Robert J.; Loa P. Traxler (2006) The Ancient Maya (wydanie 6). Stanford, California: Stanford University Press
8 komentarzy